برق به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های هر کشور، نقش بسیار حیاتی در پیشرفت و توسعه همه جانبه آن ایفا می‌کند. اما قطعی برق در سالیان اخیر، به یک چالش جدی برای صنایع، کسب‌وکارها و زندگی روزمره مردم تبدیل شده است. این اقدام که معمولا با دلایل مختلفی همچون افزایش مصرف برق یا کمبود سوخت، به ویژه سوخت‌های فسیلی مانند گاز و مازوت رخ می‌دهد، پیامدهای گسترده‌ای در پی دارد. در این راستا محمدحسین احمدی کارشناس انرژی در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: در کشور ما ۲۰ نیروگاه بخار وجود دارد که به صورت عملی امکان مصرف مازوت در آنها وجود دارد، بدون احتساب نیروگاه صنایع که از این ۲۰ نیروگاه ۱۴ نیروگاه سابقه مصرف مازوت را دارند، این نیروگاه‌ها حدود یک چهارم از برق مورد نیاز کشور را تولید می‌کنند.
تامین سوخت مناسب؛ کلید افزایش تولید برق در نیروگاه‌ها
وی ادامه داد: این نیروگاه‌ها علاوه بر قابلیت استفاده از مازوت به عنوان سوخت اصلی، می‌توانند از گازوئیل نیز به عنوان سوخت پشتیبان بهره ببرند. مخازن ذخیره سوخت این نیروگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابلیت نگهداری همزمان مازوت و گازوئیل را داشته باشند. این طراحی به ویژه برای نیروگاه‌هایی که در مناطق شهری واقع شده‌اند، اهمیت زیادی دارد.
احمدی افزود: مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی، به ویژه در نیروگاه‌هایی مانند نیروگاه منتظر قائم در فردیس البرز و نیروگاه اسلام آباد، تهدیدی جدی برای سلامتی شهروندان این مناطق محسوب می‌شود. انتشار آلاینده‌های حاصل از سوخت این نیروگاه‌ها، کیفیت هوا را به شدت کاهش داده و باعث بروز بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی در ساکنان این مناطق شده است.
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: نیروگاه‌های قائم با ظرفیت تقریبی ۶۲۵ مگاوات، اسلام آباد با ظرفیت ۸۳۰ مگاوات و شازند اراک با ظرفیت ۱۳۰۰ مگاوات، سه نیروگاه مهم کشور محسوب می‌شوند. در صورت تخصیص بهینه سوخت، به‌ویژه گازوئیل، این نیروگاه‌ها می‌توانند با ظرفیت کامل به تولید برق بپردازند. به عبارت دیگر، با تامین سوخت مناسب، این نیروگاه‌ها قادر خواهند بود نیاز بخش قابل توجهی از مصرف‌کنندگان برق را برطرف کنند.
وابستگی بیش از حد تولید برق به گاز، کشور را آسیب‌پذیر کرده است
وی در ادامه گفت: کاهش شدید ذخایر سوخت نیروگاه‌ها، مسئله‌ای است که در سال‌های اخیر به ویژه در ایران به یک چالش جدی تبدیل شده است. این مسئله پیامدهای گسترده‌ای از جمله خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش بهره‌وری اقتصادی را در پی دارد. این کاهش ذخایر، همراه با تخصیص نادرست فرآورده‌های نفتی به نیروگاه‌ها، منجر به محدودیت تولید برق شده است. در واقع، به دلیل خالی بودن مخازن سوخت و عدم تامین به موقع سوخت مورد نیاز، نیروگاه‌ها قادر به تولید برق با حداکثر ظرفیت خود نیستند.
احمدی اضافه کرد: همان‌طور که در سال ۱۳۹۹ تجربه کردیم، کمبود گاز در فصل زمستان منجر به قطعی‌های گسترده برق شد. این مسئله اهمیت تنوع‌بخشی به سبد انرژی برق را بیش از پیش آشکار ساخت. وابستگی بیش از حد تولید برق به گاز، کشور را در برابر نوسانات عرضه این حامل انرژی آسیب‌پذیر کرده است. برای کاهش این وابستگی، توسعه منابع جایگزین مانند انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر ضروری است. همچنین، بهبود بهره‌وری مصرف گاز در بخش‌های مختلف از جمله خانگی و صنعتی و جلوگیری از مصرف بی‌رویه آن، می‌تواند گامی موثر در این مسیر باشد.
این کارشناس انرژی بیان داشت: عدم برنامه‌ریزی دقیق بر اساس منابع موجود گازی و همچنین کمبود سرمایه‌گذاری در توسعه میادین بالادستی به دلیل محدودیت منابع و نبود فناوری‌های لازم، موجب بحران کمبود گاز شده است. این کمبود سرمایه‌گذاری در توسعه میادین گاز، به ویژه در شرایط کنونی که با بحران انرژی مواجه هستیم، اهمیت خود را دوچندان کرده است.
توسعه فناوری‌های تصفیه گازهای خروجی؛ راهکاری برای کاهش آلودگی مازوت
وی تاکید داشت: برای برون‌رفت از چالش کمبود سوخت نیروگاه‌ها، در کوتاه‌مدت، تخصیص فوری فرآورده‌های نفتی به عنوان یک راهکار ضروری مطرح می‌شود. این مسئله ایجاب می‌کند که تصمیم‌گیران با سرعت عمل بالا، اقدامات عملیاتی لازم را برای تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها به انجام برسانند.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: برای رفع نگرانی‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف مازوت در نیروگاه‌ها، می‌توان با بهره‌گیری از فناوری‌های تصفیه گازهای خروجی، به ویژه سیستم‌هایی مانند اسکرابر، از انتشار آلاینده‌ها کاست. این روش‌ها در بسیاری از کشورهای پیشرفته به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند و اثربخشی آنها در کاهش آلودگی هوا به اثبات رسیده است. متاسفانه در ایران، به دلیل کمبود توجه و سرمایه‌گذاری کافی در این زمینه، هنوز از پتانسیل کامل این فناوری‌ها استفاده نشده است.
احمدی خاطرنشان کرد: برای حل مشکل مازوت و کاهش آلودگی‌های ناشی از آن، باید به سمت بهبود فرآیندهای پالایشگاهی حرکت کنیم. یکی از این روش‌ها، ارتقای فناوری پالایشگاه‌ها است که این امر به معنای کاهش تولید مازوت و افزایش تولید فرآورده‌های با ارزش‌تر مانند گازوئیل است. همچنین، می‌توان با کاهش میزان گوگرد موجود در مازوت، از آن به عنوان سوخت کشتی‌ها استفاده کرد. منطقی‌ترین اقدام فیلتر کردن گازهای خروجی از نیروگاه‌ها و استفاده از روش‌های مختلف تصفیه، به منظور بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی است.
انتهای پیام/ انرژی
