به گزارش مسیر اقتصاد افتتاحیه یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی امروز ۲۱ آبان ماه با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در مجلس شورای اسلامی در حال برگزاری است. در این رویداد حامد نجفی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و دبیر علمی همایش، ضمن تشکر از برگزاری همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع امنیت غذایی گفت: در این همایش قرار بر این است که طرح‌های سیاستی را با هدف بهبود امنیت غذایی کشور از علاقمندان و کارشناسان دریافت کنیم. افزایش تولید و پایدارسازی آن، مدیریت بازار، تامین ارز نهاده‌های وارداتی، تنوع بخشی به مبادی وارداتی و تبدیل ایران به هاب غذایی و نهادها و بازیگران درگیر در زنجیره ارزش کشاورزی، از جمله مواردی است که کمیته علمی همایش نسبت به ارسال طرح سیاستی در خصوص آن‌ها استقبال می‌کند.
اهمیت امنیت غذایی در سطح امنیت ملی است
یک زمانی امنیت غذایی را ذیل امنیت ملی تعریف می‌کردند اما امروز امنیت غذایی هم ارز با امنیت ملی تعریف می‌شود و از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. بر اساس آخرین آمار سازمان OECD سطح حمایت کشورهای این سازمان از کشاورزان حدود ۸۴۲ میلیارد دلار در سال است که عمدتا به پرداخت مستقیم به کشاورزان اختصاص دارد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه ادامه داد: به طور مثال یک کشاورز نروژی نزدیک به نیمی از درآمد خود را از دولت دریافت می‌کند؛ به این معنی که به هر میزان فروش داشته باشد، دولت نیز به همان میزان به او یارانه مستقیم پرداخت می‌کند؛ که نشان از اهمیت امنیت غذایی و تلاش برای پایدار سازی تولید برای کشورهای جهان دارد.
وی افزود: در حال حاضر انگیزه ورود نیروی کار به بخش کشاورزی به دلایل مختلف از جمله کمتر بودن درآمد و همچنین ریسک‌های مختلف فصلی و آب و هوایی، پایین‌تر است و این مسئله در همه کشورهای جهان کم و بیش برقرار است. بنابراین کشورهای مختلف حتی با نظام‌های لیبرالی، بخش کشاورزی را در برابر بازار بی رحم رها نکرده‌اند و تلاش می‌کنند با حمایت‌های مختلف از جمله پرداخت‌های مستقیم و اعمال تعرفه واردات، حول تولید خودشان گارد امنیتی برقرار می‌کنند.
نجفی ادامه داد: اما در کشور ما رویه متفاوت است. به طور مثال در حوزه تولید گندم، بر اساس آخرین آمار حدود ۱۶.۵ میلیون تن تولید گندم و ۱۲.۵ میلیون تن خرید تضمینی در سال ۱۴۰۳ ثبت شده است که یک رکورد محسوب می‌شود. خرید تضمینی از سوی دولت و اختصاص ارزان‌تر آرد، در زنجیره آرد و نان بر اساس آخرین آمار حدود ۴.۵ میلیارد دلار هزینه پرداخت یارانه روی دست دولت می‌گذارد که بر اساس نظر کارشناسان اگر از این سرمایه به روش بهتری استفاده می‌شد می‌توانست اثرگذاری بیشتری بر بهبود امنیت غذایی کشور بگذارد.
نجفی علمدارلو افزود: تصور من این است که مهمترین ریشه این شیوه اختصاص یارانه، پایین بودن بهره‌وری بخش کشاورزی است و نشان از ضرورت کار کردن برای افزایش بهره‌وری دارد. از نظر من بهبود بهره‌وری اکسیری است که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. امروز ما حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون هکتار به گندم آبی اختصاص دادیم که بر اساس نظر کارشناسان باید همین میزان تولید در کمتر از ۱.۵ میلیون هکتار تولید شود. بنابراین می‌توانیم ادعا کنیم که می‌توان با هزینه‌های کمتر به خودکفایی در تولید محصولاتی چون گندم برسیم.
در حمایت از بخش کشاورزی بسیار عقبیم
نجفی افزود: فائو شاخصی تحت عنوان شاخص گرایش به کشاورزی دارد که عبارت از تقسیم بودجه بخش کشاورزی به ارزش افزوده این بخش است؛ این شاخص برای کشورهای توسعه یافته حدود ۵۰ درصد است، اما برای ایران حدود ۰.۲ درصد است که به مانند کشورهای کمتر توسعه یافته است.
وی خاطرنشان کرد: این شاخص برای کشورهایی مثل آمریکا و کانادا حدود ۰.۸ است که نشان از اهمیت این بخش برای این کشورها دارد. در حوزه تسهیلات بانکی به همین شیوه، باید سهم بخش کشاورزی بالا باشد، اما امروز در ایران این سهم کمتر از ۵ درصد است که کمترین میزان در طول تاریخ کشور است؛ چرا که در سال‌های قبل این سهم به حدود ۲۰ درصد می‌رسید و سرمایه‌گذاری کافی در بخش کشاورزی انجام می‌شد و یکی از دلایل کاهش اثرات تحریم‌های دهه ۹۰ بر بخش کشاورزی همین ورود سرمایه کافی بود، اما امروز وضعیت در این حوزه مطلوب نیست.
مسئله دیگر عدم استفاده از نهادهای بالادستی این حوزه است که عملا اثری در سیاستگذاری دولت ندارند و بلا استفاده مانده‌اند. نکته دیگر منفی بودن تراز تجاری بخش کشاورزی است که به چندین میلیارد دلار رسیده است و آسیب پذیری کشور به ویژه در حوزه امنیت غذایی را در برابر تکانه‌های خارجی افزایش داده است.
انتهای پیام/ کشاورزی
