به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات ایران بدون احتساب نفت خام، بالغ بر ۴۳.۹ میلیارد دلار بوده و میزان واردات ایران نیز در این مدت ۴۳.۷ میلیارد دلار بوده است.
از این میزان سهم کشورهای اروپایی از صادرات ایران ۱.۶ میلیارد دلار و از واردات ایران بیش از ۹.۵ میلیارد دلار بوده است.
در جدول زیر میزان تجارت ایران با کشورهای اروپایی در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است:
چنانچه در جدول بالا مشخص است، میزان صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای اروپایی تنها ۳.۷ درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران است؛ درحالیکه میزان واردات ایران از این کشورها ۲۱.۸ درصد از کل واردات کشور را تشکیل میدهد. به این ترتیب ایران در تجارت با کشورهای اروپایی ۷.۹ میلیارد دلار کمتر از میزان صادرات، کالا وارد میکند و تراز تجاری ایران در این زمینه منفی ۷.۹ میلیارد دلار است.
در سال ۱۳۹۵ به عنوان اولین سال بعد از اجرایی شدن برجام، انتظار میرفت میزان تجارت ایران با کشورهای اروپایی افزایش یابد. اما آمارهای گمرک جمهوری اسلامی نشان میدهد که گرچه میزان واردات ایران در این سال بیش از ۷۰۰ میلیون دلار معادل ۷.۴ درصد افزایش یافته ولی میزان صادرات غیرنفتی ایران ۱۲۰ میلیون دلار معادل ۷.۳ درصد کاهش یافته است. در مجموع در سال ۱۳۹۵ تراز تجاری ایران با کشورهای اروپایی ۸۲۵ میلیارد دلار منفی تر شده است.
اما در میان کشورهای اروپایی، کشور ایتالیا اولین مقصد صادرات محصولات ایرانی بوده و در مقابل کشور آلمان در مبادی وارداتی ایران رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
در جدول زیر مقاصد عمده صادراتی و مبادی عمده وارداتی ایران در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است:
همچنین عمده محصولات صادراتی ایران به کشورهای اروپایی را محصولاتی همچون ورقه‌های فولادی، پسته، انواع پلی اتیلن، فرش و زعفران تشکیل می‌دهند. در مقابل محصولات عمده وارداتی ایران عبارتند از مکمل‌های دارویی، ذرت، قطعات منفصله تولید خودرو، دانه سویا و تجهیزات پزشکی.
در جدول زیر محصولات صادراتی و وارداتی عمده ایران در تجارت با کشورهای اروپایی در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است:
چنانچه از جدول بالا مشخص است عمده محصولات صادراتی ایران را انواع میوه و محصولات فرآوری نشده تشکیل داده درحالیکه کالای وارداتی ایران محصولات نهایی و با قیمت بالاتر هستند.
در پایان لازم به ذکر است، اینکه در برخی اخبار گفته شده صادرات ایران به کشورهای اروپایی بعد از اجرایی شدن برجام ۳۰۰ درصد افزایش یافته، تنها مربوط به صادرات نفت خام بوده است.
طبق آمار گمرک کشورهای اروپایی، ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۹ کشور اروپایی شامل فرانسه، یونان، اسپانیا، ایتالیا، هلند، لهستان، اتریش، رومانی و مجارستان صادرات نفت داشته است. میزان صادرات نفت خام ایران به این ۹ کشور در سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۴.۶ میلیارد دلار گزارش شده است که در حدود سه برابر میزان صادرات غیرنفتی ایران به کل کشورهای اروپایی است. این درحالیست که در سه سال قبل از آن میزان صادرات نفت خام ایران به کشورهای اروپایی تقریبا صفر بوده است.
