به گزارش مسیر اقتصاد افزایش تقاضا برای مواد پتروشیمیایی موجب تغییر رویکرد پالایشگاه‌های بزرگ چین شده، به‌طوری که به جای تمرکز صرف بر تولید سوخت‌هایی نظیر بنزین و گازوئیل، تولید مواد شیمیایی و پلیمری نیز در دستور کار پالایشگاه‌ها قرار گرفته است و آن‌ها را به سمت اعمال یکپارچه‌سازی با مجتمع‌های پتروشیمی سوق داده است. در حقیقت این تغییر رویکرد با سیاست پکن برای خودکفایی در تولید محصولات پتروشیمیایی که از سال ۲۰۱۴ به‌طور جدی دنبال شده، همسو بوده و هدف آن، رشد اقتصادی بیان شده است.
طبق برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی[۱]، چین قصد دارد ظرفیت تولید اتیلن و پروپیلن که دو ماده اساسی برای صنایع خودروسازی و ساختمان‌سازی به شمار می‌رود را به اندازه‌ای افزایش دهد که با ظرفیت کنونی اروپا، کره جنوبی و ژاپن که به ترتیب حدود ۴۱، ۱۴ و ۱۰ میلیون تن است، برابر شود.[۲] در حقیقت با ورود این ظرفیت‌های جدید به چرخه تولید، چین نیاز بیش‌تری به واردات مواد اولیه‌ای مانند نفتا و اتیلن خواهد داشت. چرا که نفتا و اتیلن به‌عنوان خوراک در فرآیند کراکینگ بخار[۳] برای تولید محصولاتی از جمله اتیلن، پروپیلن و بوتادین به کار گرفته می‌شود.
نوآوری شرکت‌های چینی در افزایش ارزش‌افزوده تولید محصولات پتروشیمیایی
شرکت‌های چینی نه تنها به‌دنبال تأمین امنیت انرژی از طریق افزایش ظرفیت پالایشی و پتروشیمی‌ها هستند، بلکه در تلاش هستند با بالا بردن ارزش افزوده محصولات خود، سودآوری را نیز افزایش دهند. به‌عنوان نمونه شرکت‌هایی مانند وانگهوا کمیکال[۴]، سینوپک[۵] و همچنین پتروشیمی‌های ژجیانگ[۶] و هنگلی[۷] به‌دنبال تغییر رویکرد از تولید صرف محصولات پایه پتروشیمیایی به‌سوی تولید دیگر محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر مانند پلی‌الفین‌های الاستومر[۸] برای محافظت از سلول‌های خورشیدی، پلی‌اتیلن با وزن مولکولی فوق‌العاده بالا برای جداکننده‌های باتری‌های لیتیوم-یونی و فیبر کربن برای پره‌های توربین‌های بادی هستند. این نوآوری‌ها در راستای سیاست‌های پکن برای غلبه بر محدودیت‌های فناوری و توسعه زنجیره‌های ارزش داخلی است که از موقعیت چین به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده پنل‌های خورشیدی، باتری‌های برقی و خودروهای الکتریکی بهره‌برداری می‌کنند.
نقش کلیدی محصولات پتروشیمیایی در رشد اقتصادی چین
کاربرد محصولات پتروشیمی در صنایع چین بسیار گسترده است. از پلیمرهای پلاستیکی و مصالح ساختمانی گرفته تا مواد اولیه شیمیایی نمونه‌هایی از این دست هستند که کاربردهایی نظیر استفاده در بطری‌ها و مواد بسته‌بندی، عایق‌ها، لوله‌ها، پروفیل‌های پنجره، حلال‌ها، رزین‌ها و غیره را دارند. تقاضای چین برای این محصولات طی هفت سال گذشته دو برابر شده و در حال حاضر که ظرفیت تولید محصولات پتروشیمیایی در جهان به حدود ۲.۴ میلیارد تن رسیده است، این کشور تقریباً نیمی از تقاضای جهانی محصولات پتروشیمیایی را به خود اختصاص داده است. با ادامه رشد بخش‌های صنعتی و تولیدی در این کشور، محصولات پتروشیمیایی همچنان در حمایت از رشد اقتصادی و رفع نیازهای بازار مصرف داخلی و خارجی نقش مهمی ایفا خواهند کرد.
در سال ۲۰۲۳، چین ۶۰ درصد از افزایش ظرفیت جهانی پتروشیمی را به خود اختصاص داد. همچنین دو سوم از افزایش ظرفیت جدید تولید اتیلن جهان در این کشور صورت گرفته است و چین قصد دارد ظرفیت تولید پارازایلن خود را نیز سه برابر کند .نمودار زیر ظرفیت تولید تعدادی از پتروشیمی‌های بزرگ چین در تولید آروماتیک‌ها و اتیلن را به‌عنوان تعدادی از اصلی‌ترین مواد پایه محصولات پتروشیمیایی نشان می‌دهد:
بهره‌برداری کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از مزایای دسترسی به منابع نفت و گاز
علاوه بر چین، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس[۹] نیز طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری در سهم خود از تولید جهانی محصولات پتروشیمیایی داشته‌اند. این کشورها به‌طور فزاینده‌ای صنعت پتروشیمی را به‌عنوان بخشی از راهبردهای تنوع‌بخشی اقتصادی و راهکاری برای حفظ مزیت رقابتی خود می‌دانند. روند صعودی ظرفیت تولید محصولات شیمیایی برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس طی سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۲ و ۲۰۲۲ در نمودار زیر مشهود است:
در واقع مزیت دسترسی به خوراک و لایسنس و همچنین سودآوری بالای محصولات پتروشیمیایی و پلیمری، به این منطقه کمک کرده تا سهم بزرگی از بازار محصولات پتروشیمیایی جهان را در اختیار داشته باشند. در حقیقت افزایش فروش محصولات پتروشیمیایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس طی سال ۲۰۲۳ به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار و کسب بخش عمده این درآمد توسط عربستان سعودی گواه این موضوع است.
پی‌نوشت:
[۱] International Energy Agency (IEA)
[۲] statista
[۳] Steam Cracking
[۴] Wanhua Chemical
[۵] Sinopec Corp
[۶] Zhejiang Petrochemical Corp (ZPC)
[۷] Hengli Petrochemical
[۸] Polyolefin Elastomer (POE)
[۹] Gulf Cooperation Council (GCC)
منابع:
انتهای پیام/ انرژی
