علی فراقی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با مسیر اقتصاد با بیان این که با انتخاب رییس جمهور منتخب و کابینه اقتصادی دولت جدیدی بر سرکار آمده و باید دید این دولت در تامین مالی از بورس چه می کند، گفت: هر چند در دولت سیزدهم تامین مالی از بورس به بالای ۸۰۰ هزار میلیارد تومان رسید اما با قیمت دلار در بازار غیررسمی، تامین مالی نسبت به سال ۹۹ که ۶۸۰ هزار میلیارد تومان بود کاهش یافته است. قیمت دلار در بازار غیر رسمی در سال ۹۹ پایین تر از ۳۰ هزار تومان قرار داشت و اکنون در محدوده ۶۰ هزار تومان قرار دارد و بنابراین تامین مالی از بورس باید به بیشتر از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان می رسید که به ارزش آن در سال ۹۹ رسیده باشد.
شفافیت اولین گام جلب اعتماد مردم برای تامین مالی دولت
فراقی با بیان این که دولت اگر بخواهد می تواند از تأمین مالی در بورس نهایت استفاده را ببرد، گفت: تامین مالی دولت از بازار سرمایه با شفافیت رابطه مستقیمی دارد، اگر دولت چهاردهم شفافیت را در اقتصاد و به ویژه در بازار سرمایه عملیاتی نکند نمی توان انتظار داشت فعالان حقیقی و حقوقی بازار سرمایه به رفتار دولت اعتماد داشته باشند و روند صعودی با دوامی در بورس شکل بگیرد. عدم شفافیت در برهه هایی در بازار سرمایه باعث فرار سرمایه شده و بیشتر فعالان حقیقی بازار سرمایه از تغییر قوانین به صورت غیرشفاف در مدت زمان کوتاه هراس دارند که به عنوان مثال می توان به اتفاقات مربوط به نرخ خوراک در اردیبهشت سال قبل اشاره کرد.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: ایجاد شفافیت در گام اول نیازمند توسعه و رشد قوانین و احیای سازوکارها برای تامین مالی از بورس است، این روند به سرعت اجرایی نخواهد شد و نیازمند برنامه مدون چند ساله است.
به گفته علی فراقی، دولت تنها از ۲۰ درصد ظرفیت تامین مالی بورس استفاده کرده و اگر ظرفیت های بازار سرمایه بالفعل شود، می توان شاهد شکوفایی این بازار به نفع مردم و دولت بود و در یک فرایند جذاب هم دولت از بازار سرمایه تامین مالی کند و هم شرکت های تولیدی می‌توانند تامین مالی کنند و فعالان حقیقی نیز به فعالیت خود در بورس بپردازند. البته نباید از این نکته غفلت کرد که تامین مالی از بورس در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است و از ۱۲۸ همت در سال ۱۳۹۷ به میزان ۸۰۰ همت در سال ۱۴۰۲ رسیده است و این روند از دولت های دوازدهم و سیزدهم در توسعه تامین مالی بازار سرمایه قابل تقدیر است، اما تامین مالی باید به روش های به روزتر انجام شود تا شوک های قیمتی به بازار ثانویه اعمال نشود.
تامین مالی بلند مدت باید بورس محور باشد نه بانک محور
این کارشناس بازار سرمایه در انتقاد از رویه تامین مالی بلندمدت دولت گفت: با این که تامین مالی از بورس در سال های اخیر به شدت افزایش یافته و به بیشتر از ۸۰۰ همت در سال ۱۴۰۲ رسیده است اما باز هم تامین مالی دولت بانک محور بوده که این روند باعث افزایش تورم و نقدینگی و ناترازی بانک ها خواهد شد.
روش‌های تامین مالی دولت از بازار سرمایه چیست؟
علی فراقی درباره روش های تامین مالی از بورس گفت: تامین مالی از طریق بازار سرمایه به دو دسته تامین مالی مبتنی بر بدهی و تامین مالی مبتنی بر سرمایه تقسیم می‌شود. تامین مالی مبتنی بر سرمایه در واقع نوعی تأمین مالی است که با استفاده صاحبان کنونی کسب و کار یا شرکت و یا افزودن بر صاحبان کسب و کار به تامین مالی پروژه‌های شرکت پرداخته می‌شود. تامین مالی دولت یک فرآیند گسترده است که به جمع‌آوری و مدیریت منابع مالی برای تأمین هزینه‌ها و اجرای برنامه‌ها و خدمات عمومی اشاره دارد. این منابع مالی معمولاً از دو منبع اصلی تأمین می‌شوند.
فراقی افزود: تامین مالی دولت از طریق درآمدهای داخلی دولت شامل مالیات، عوارض، بیمه‌ها و فروش دارایی‌ها می‌شود. تامین مالی دولت از طریق بدهی از طریق استفاده از بازار سرمایه (صدور اوراق بهادار مانند اوراق خزانه) و وام‌ها و اعتبارات به دست می‌آید. تامین مالی دولت‌ها بسیار پیچیده است و بر اساس موقعیت اقتصادی، سیاست‌های مالی و مسائل داخلی و بین‌المللی تغییر می‌کند. این فرآیند مهم است چرا که تعیین می‌کند که دولت چگونه منابع مالی خود را مدیریت می‌کند و چگونه برنامه‌ها و خدمات عمومی را اجرا می‌کند.
تمرکز بر تامین مالی تنها از راه اوراق غلط است
این فعال بازار سرمایه افزود: تمرکز دولت تنها بر یک روش برای تامین مالی بسیار غلط بوده و دولت باید راه های مختلف تامین مالی را اجرایی کند، در سال های گذشته دولت های سیزدهم و دوازدهم بر روی تامین مالی از راه اوراق تمرکز کرده اند که این استفاده بیش از حد از این روش به شدت به ضرر بازار ثانویه بورس بوده و آن را تضعیف می کند.
فراقی با بیان این که متاسفانه دولت برای تامین مالی از راه اوراق، عرضه و تقاضای بازار ثانویه را ملاک عمل خود قرار نمی دهد، گفت: تامین مالی از راه اوراق باید به صورت پله ای و با توجه به ارزش معاملات خرد در بازار ثانویه اجرایی شود و این تامین مالی باید از راه معاملات الگوریتمی و هوشمند اجرایی شود و زمانی که بازار کشش و توان کافی ندارد این تامین مالی کاهش یابد، اما حقیقت آن است که دولت بدون در نظر گرفتن این مقدمات تامین مالی را به صورت کاملا دستی و نه هوشمند اجرایی می کند که فرآیند به ضرر بازار سرمایه و در نهایت دولت تمام می شود.
دولت باید به صورت هوشمند دو بازار اولیه و ثانویه را برای فعالان بازار سرمایه جذاب کند؛ به نحوی که هر فعال بازار سرمایه بتواند در دو بازار سرمایه گذاری کرده و با این روش هم مردم سود می برند و هم دولت و شرکت های متعدد بورسی می توانند تامین مالی اصولی را اجرایی کنند.
دولت چهاردهم سازوکار بازار سرمایه را به رسمیت بشناسد
نکته ای که باید به آن تاکید کرد این است که دولت همیشه باید سازوکار بازار سرمایه را به رسمیت بشناسد و طبق الگوی بازار سرمایه رفتار کند تا بتواند بهترین بازدهی را در تمام بخش ها داشته باشد، اما دولت های مختلف متاسفانه به صورت دستور از بالا به بازار سرمایه نگاه کرده اند و این نگاه بیشترین آسیب را به فرایند بازار سرمایه وارد کرده و این بازار را از بازاری کارا به بازاری نیمه کارا تبدیل کرده است. طبیعتا در بازار نیمه کارا تمام ظرفیت های تامین مالی شکوفا نمی‌شود و همان گونه که گفته شد، دولت توانسته است تنها از ۲۰ درصد ظرفیت تامین مالی در بورس استفاده کند.
فراقی در پایان گفت: دولت چهاردهم برای تامین مالی از بورس باید به تجربه های دولت های قبل نگاه ویژه ای داشته باشد و اشتباهات آنان را تکرار نکند، زیرا دولت در بازار سرمایه ایران به شدت تاثیرگذار بوده است و استراتژی اقتصادی دولت می تواند این بازار را شکوفا یا به حالت کم خاصیت تبدیل کند.
انتهای پیام/ بازار مالی
