میثم فتحی محب کارشناس حوزه انرژی ضمن اشاره به اهمیت توسعه صنایع پایین‌دست آروماتیک و تأمین محصولات پایه آروماتیکی در کشور، در گفت‌وگو با مسیر اقتصاد گفت: با وجود این‌که ایران یک صادرکننده محصولات پایین‌دستی آروماتیک محسوب می‌شود، صنایع پایین‌دستی همچون واحدهای تولید پلی‌استایرن، همواره با کمبود مواد اولیه میان‌دستی، یعنی استایرن‌مونومر مواجه هستند. همچنین ظرفیت تولید برخی محصولات بسیار کمتر از نیاز داخلی است. به‌عنوان نمونه، صنایع تولیدکننده محصولات نهایی، همچون صنایع نساجی و تولیدکنندگان بطری، همواره با کمبود انواع پلی استر و پلی‌اتیلن ترفتالات روبه‌رو هستند.
سه راهکار برای توسعه صنایع میان‌دستی در زنجیره ارزش آروماتیک‌ها
این کارشناس انرژی با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی برای توسعه صنایع میان‌دستی در زنجیره ارزش آروماتیک‌ها در کشور تصریح کرد: یکی از الزامات توسعه واحدهای پایین‌دستی زنجیره ارزش آروماتیک‌ها، تأمین مواد اولیه میان‌دستی همچون ترفتالیک‌اسید، بیس‌فنول‌آ و استایرن مونومر است؛ بنابراین ضروری است که برنامه‌ریزی‌ها در توسعه زنجیره ارزش آروماتیک‌ها مبتنی بر توسعه صنایع میان‌دستی باشد.
وی افزود: صنایع میان‌دستی برای توسعه نیاز به مواد اولیه و مواد پایه پتروشیمی یعنی بنزن، تولوئن و زایلن‌ها دارند. در حال حاضر بخشی از بنزن، تولوئن و پارازایلن تولید شده در کشور صادر می‌شود. با این وجود، چهار پتروشیمی آروماتیکی کشور با مسئله کمبود خوراک مواجه هستند و به دلیل کمبود خوراک ناچار بوده با ظرفیت عملیاتی کمتری نسبت به ظرفیت اسمی فعالیت کنند.
فتحی محب در ادامه گفت: با تأمین خوراک پایدار چهار پتروشیمی تولیدکننده محصولات پایه آروماتیکی و حفظ ظرفیت تولید فعلی، بخشی از نیاز بالقوه صنایع پایین‌دستی مورد انتظار، تأمین خواهد شد. ولی هنوز این میزان برای تأمین خوراک صنایع میان‌دستی کافی نیست و باید برای تأمین پایدار بنزن، تولوئن و زایلن‌ها در کشور برنامه‌ریزی شود.
برنامه‌ریزی برای تولید محصولات پایه آروماتیکی در پالایشگاه‌های نسل سوم ضروری است
این کارشناس انرژی با اشاره به تولید محصولات پایه آروماتیکی در پالایشگاه‌های جهان گفت: بیشتر کشورهای جهان محصولات پایه آروماتیک را در پالایشگاه‌ها تولید می‌کنند؛ به‌عنوان نمونه، پالایشگاه‌های نسل سوم هنگلی و ژیجیانگ چین، رلیانس هند و لایوندال بازل در هلند، از بزرگ‌ترین واحدهای پالایشی تولیدکننده محصولات آروماتیک در جهان هستند. ایران نیز برای تولید و تأمین محصولات پایه آروماتیک، بهتر است به سمت توسعه پالایشگاه‌های نسل سوم برود.
فتحی محب افزود: در پالایشگاه‌های نسل سوم، هر دو واحد پالایشی و پتروشیمی به صورت یکپارچه در یک سایت و تحت مدیریت واحد عمل می‌کنند. در واقع تبادل یوتیلیتی در پالایشگاه‌های نسل سوم به صورت بهینه صورت می‌گیرد و هزینه‌ها کاهش می‌یابد. همچنین باید به این نکته هم توجه داشت که خوراک این پالایشگاه‌ها نفت خام بوده و با توجه به میزان نفت خام تولیدی کشور مشکلی برای تأمین پایدار خوراک این واحدها وجود ندارد. البته توسعه واحدهای پالایشگاهی نسل سوم، زمان‌بر و پرهزینه است و این شرایط نباید مانع توسعه واحدهای میان‌دستی آروماتیکی شود و توسعه این واحدها مغفول بماند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که قیمت بنزن و پارازایلن در سال‌های آتی با ثبات است. چین که در حال حاضر بزرگ‌ترین وارد‌کننده این محصولات به شمار می‌آید، برنامه‌ریزی گسترده‌ای را برای تولید این محصولات انجام داده است. در نتیجه حجم زیادی از بنزن و پارازایلن ارزان به بازارهای جهانی عرضه خواهد شد و واحدهای میان‌دستی، تا زمانی‌که واحدهای پالایشی با خوراک نفت خام به بهره‌برداری برسند، می‌توانند بخشی از مواد اولیه مورد نیاز خود یعنی بنزن و پارازایلن را از طریق واردات تأمین کنند.
انتهای پیام/ انرژی
گزارش خوب و مفیدی بود.