سعید نوری کرم کارشناس انرژی، در گفتگو با مسیر اقتصاد ضمن تاکید بر توسعه پالایشگاه‌ها و ضرورت افزایش ظرفیت پالایشی کشور گفت: تنوع محصولات پالایشگاهی، گستره وسیع بازار هدف فرآورده‌های نفتی، سهولت صادرات و تحریم ناپذیری آن، از مزیت‌های توسعه ظرفیت پالایشی و توسعه زنجیره ارزش و عبور از خام فروشی است. نیاز کشورهای همسایه به فرآورده‌های نفتی موجب می‌شود که صادرات بخش زیادی از فرآورده‌ها به کشورهای همسایه، از راه‌های زمینی (تانکر یا خط لوله) و در مسافت‌های نزدیک تجارت شود که اعمال تحریم بر روی آن به مراتب سخت‌تر از تحریم نفت خام است.
کمبود منابع مالی؛ مهم‌ترین مانع توسعه صنایع پالایشگاهی
نوری کرم ضمن اشاره به راهبرد‌های کشور برای توسعه صنعت پالایشگاهی گفت: امروزه در کشور سه راهبرد ارتقاء و افزایش پیچیدگی پالایشگاه‌های موجود، احداث واحدهای جدید پالایشگاهی با رویکرد تولید سوخت و احداث واحدهای جدید پالایشگاهی با رویکرد تولید مواد پلیمری و شیمیایی وجود دارد. اما در این میان با توجه به مشکلات پیش روی توسعه صنعت پالایش که مهم‌ترین آن کمبود منابع مالی است، می‌بایست با اولویت‌بندی دقیق طرح‌های پالایشی، سرمایه محدود ارزی را به آن‌ها اختصاص داد تا علاوه بر پیاده‌سازی الگوی صحیح توسعه صنعت پالایش، طرح‌ها نیز در موعد مقرر به بهره‌برداری برسند.
خسارت سالانه ۲.۴ میلیارد دلاری از اختلاف قیمت نفت‌کوره و نفت‌خام
وی ادامه داد: راهبرد ارتقا و افزایش پیچیدگی پالایشگاه‌های موجود در اولویت اول است. چراکه در حال حاضر پالایشگاه‌های کشور دو برابر میانگین پالایشگاه‌های جهان، ته‌مانده سنگین تولید می‌کنند. به‌عنوان نمونه با احتساب اختلاف قیمت بین ۴۰۰ هزار بشکه تولید روزانه نفت کوره و نفت خام، سالانه حدود ۲.۴ میلیارد دلار خسارت به کشور وارد می‌شود. البته در صورتی که هزینه فرصت تبدیل نفت کوره به فرآورده‌های سبک‌تر مانند بنزین در نظر گرفته شود، این مبلغ به ۳.۴ میلیارد دلار در سال افزایش می‌یابد که رقم بسیار چشمگیری است. از طرفی در صورت عدم انجام طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقاء پالایشگاه‌های کشور تا افق ۱۴۰۶، علاوه بر عدم تولید بنزین و گازوئیل تا حدود ۱۹.۵ و ۳۳ میلیون لیتر در روز، امنیت صنایع فولاد و آلومینیوم نیز به واسطه عدم تولید کک سوزنی و اسفنجی در کشور و در نتیجه واردات آن در شرایط تحریم به خطر خواهد افتاد.
افزایش انعطاف‌پذیری اقتصاد مجتمع‌های پالایشی با احداث واحدهای پلیمری و شیمیایی
این کارشناس انرژی ضمن اشاره به سوددهی پایین واحدهای پالایشی سوخت محور و راهکار افزایش درآمد‌های آن‌ها گفت: احداث پالایشگاه جدید نفت خام با رویکرد تولید سوخت علاوه بر تحمیل هزینه‌های بالای ساخت به کشور، به دلیل میزان سوددهی پایین و در نتیجه بازگشت سرمایه طولانی و تحریم‌ها، بخش‌های خصوصی و سرمایه‌گذار خارجی نیز تمایل و رغبت چندانی به سرمایه‌گذاری در این نوع از پروژه‌ها را ندارند. بنابراین یکی از راهکارها به‌کارگیری راهبرد سوم یعنی احداث واحدهای جدید پالایشگاهی با رویکرد تولید مواد پلیمری و شیمیایی است. در این دسته از مجتمع‌های پالایشی هدف تنها تولید سوخت نیست، بلکه در کنار چنین محصولاتی، خوراک‌های مورد نیاز مجتمع‌های پلیمری و شیمیایی نیز تولید و عرضه می‌شوند؛ به‌عبارتی این واحد‌ها در تحقق امنیت خوراک واحدهای پایین دستی هم می‌توانند ایفای نقش کنند.
نوری کرم در پایان با اشاره به اهمیت احداث پالایشگاه‌های با رویکرد تولید مواد پتروشیمیایی گفت: تولید همزمان سوخت و مواد شیمیایی و پلیمری علاوه بر تنوع بخشی به سبد محصولات پالایشی، سبب افزایش انعطاف‌پذیری و تاب آوری مجتمع‌های پالایش نفت خام خواهد شد. در نهایت همه موارد اشاره شده، منجر به افزایش بازدهی اقتصادی این پالایشگاه‌ها نسبت به پالایشگاه‌های سوخت محور خواهد شد. پس می‌توان گفت احداث محدود این دسته از مجتمع‌های پالایشی به‌عنوان الگو در کشور که با نام پالایشگاه‌های نسل سوم شناخته می‌شوند، به دلایل اشاره شده ضروری است و باید در راستای رفع موانع اصلی توسعه آن‌ها یعنی الگوی تأمین مالی تلاش کرد.
انتهای پیام/ انرژی
