مسیر اقتصاد/ امسال بیش از ۱۰ میلیون تن گندم از کشاورزان خرید تضمینی شد و کشور به مرز خودکفایی در این محصول راهبردی رسید. این عدد نسبت به سال گذشته نیز ۳ میلیون تن بیشتر شده و حدود ۱ میلیارد یورو صرفه‌جویی ارزی ایجاد کرده است. برای خرید تضمینی ۱۰ میلیون تن گندم با توجه به نرخ فروش آن به کارخانجات آرد، دولت تقریبا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه می‌کند که حدود ۷ درصد از کل بودجه ۱۴۰۲ است. عددی که جهت تثبیت خودکفایی (به عنوان امر لازم) سال بعد بیشتر می‌شود و تقریبا برای مدیریت آن، فعلا تدبیری جز دریافت بودجه وجود ندارد.
از طرف دیگر پس از ادغام وظایف بازرگانی در وزارت کشاورزی، این وزارتخانه متولی واردات غذای اساسی نیز بوده و این موضوع سالانه حداقل ۱۲ تا ۱۵ میلیارد یورو ارزبری دارد. لذا می‌توان گفت وزارت کشاورزی یک وزارتخانه کاملا مصرف‌کننده در دولت است؛ البته این مصارف قطعا نیاز کشور است.
چاره اندیشی برای «اقتصاد امنیت غذایی» کارویژه وزارت کشاورزی
اما مسئله اصلی این است که وزارتخانه‌ای با این حجم از هزینه ارزی و ریالی، از واردات گرفته تا تولید داخل، حتما نیاز به یک هسته اقتصادی قوی در سطح مدیریتی دارد. هسته‌ای که هم برای مدیریت واردات و تنوع مبادی آن تدبیر کند و هم در هزینه‌کرد ریالی، طراحی «غیربودجه‌ای» داشته باشد.
از طرف دیگر، اینکه وزارت کشاورزی همواره مصرف‌کننده باشد، باعث چالش با دستگاه‌هایی مثل سازمان برنامه می‌شود که خروجی آن، توقف اقدامات توسعه‌ای خواهد بود و در شرایط بحرانی نیز به چالش تامین غذا منجر می‌شود. لذا این هسته باید برای ارزآوری و تراز شدن این وزارتخانه نیز تدبیر کند که به نوعی می‌توان از آن تحت عنوان «اقتصاد امنیت غذایی» یاد کرد.
با این حال، وزارت کشاورزی اگر می‌خواهد واقعا در تحقق امنیت غذایی آن هم در شرایط تحریم موفق باشد، باید هسته مدیریتی خود را متحول نماید. یعنی در سطح معاونین و مدیران این وزارتخانه راهبردی باید سهم افرادی که فهم اقتصادی دارند و می‌توانند با این رویکرد برنامه‌ریزی کنند، بیشتر شود. همواره این وزارتخانه با افراد فنی اداره شده است. برای اولین بار، امسال در سطح قائم مقام تجارت فردی به وزارتخانه اضافه شد که آغازگر تغییرات خوبی بود. لذا دولت سیزدهم با تکیه بر این تجربه مثبت می‌تواند مبدا این تحول مهم در ساختار و مدیریت وزارت کشاورزی باشد.
بخش کشاورزی باید مستقل، یکپارچه و تحریم ناپذیر اداره شود
برای تحقق امنیت غذایی باید تولید و تجارت در بخش کشاورزی به صورت مستقل (بدون وابستگی مالی و ارزی به دیگر بخش‌ها)، یکپارچه (به صورت زنجیره از تامین مواد اولیه تا تولید محصول نهایی و صادرات) و تحریم‌ناپذیر (دارای مبادی متنوع و تراز شده در تامین کالا) اداره شود.
حرکت ایران به سمت ایجاد هاب غذا با استفاده بهینه از مزیت جغرافیایی کشور، باعث ارزآوری می‌شود و امکان مستقل شدن بخش کشاورزی را فراهم می‌کند. اداره یکپارچه در کشاورزی هم نیازمند تکمیل زنجیره محصولات و صنعت غذا است. تحریم‌ناپذیری هم به تنوع مبادی واردات کالاهای اساسی نیاز دارد.
مثلث هاب غذا، تکمیل زنجیره محصولات کشاورزی و تنوع مبادی واردات کالاهای اساسی، نه تنها امکان تحقق امنیت غذایی در کشور را فراهم می‌کند بلکه با بروزرسانی قدرت کشور مبتنی بر فرصت جغرافیا و حول یک مزیت صنعتی اشتغال‌زا و ارزآور، منجر به نقش‌آفرینی فعالانه ایران در عرصه بین‌الملل می‌شود.
انتهای پیام/ کشاورزی
