محمدرضا یزدی‌زاده عضو سابق شورای راهبردی نظام مالیاتی، در گفتگو با مسیر اقتصاد با اشاره به عوامل بحرانی شدن وضعیت مسکن در ایران گفت: وقتی ما با کمبود مسکن مواجه هستیم قاعدتا باید سیاست‌های افزایش تولید مسکن را دنبال کنیم. اما در حال حاضر مشکل ما این نیست؛ یعنی ما کمبود وجود فیزیکی مسکن نداریم، بلکه کمبود عرضه مسکن داریم. به عقیده من، مشکل ما خیلی ساده‌تر است؛ چرا که مشکل ما امروز مسئله خانه‌های خالی است؛ مسئله اراضی و پتانسیل‌های راکد نگه داشته شده است. اما به دلیل اینکه سیاست‌های دولت ما پوپولیستی است، به جای حل مسئله عرضه مسکن، افزایش تولید مسکن را در دستور کار قرار می‌دهد؛ این سیاست‌ها پاسخگو نخواهند بود؛ البته بماند که دولت این سیاست تولید مسکن را هم حتی به درستی انجام نمی‌دهد.
وی ضمن تاکید بر اینکه دولت در حوزه مسکن باید تنظیم‌گر باشد نه تولیدکننده، افزود: اگر بازار تنظیم شود، هم مشکل عرضه و هم مشکل تولید مسکن حل خواهند شد. تا زمانی که بازار مسکن ما درست نشود، دولت هر مقدار هم که مسکن تولید کند، احتکار خواهد شد؛ چرا که بازدهی مسکن بی‌نظیر است.
دولت باید مانع از خرید و فروش و ایجاد تقاضای سرمایه‌ای در بازار مسکن دولتی شود
وی افزود: وقتی جامعه هدف ما در طرح‌های مسکن دولتی نظیر مسکن مهر، اقشار کم‌درآمد جامعه هستند و این طرح‌ها برای خانه‌دار شدن آن‌ها اجرا می‌شوند، نباید اجازه خرید و فروش این واحدها و ایجاد تقاضای سرمایه‌ای برای آن‌ها داده شود. با وجود اینکه شرایط تخصیص این نوع از مسکن به خانواده‌هایی با شرایط خاص است و تخصیص آن مشروط به انواعی از محدودیت‌ها است، مانند اینکه شخص متقاضی نباید اصلا مالک مسکن دیگری باشد، چطور بعد از اعطای این نوع از مسکن اجازه هرگونه خرید و فروش به صاحب آن داده می‌شود؟ به نظر من فقط کافی بود همین اتفاق بیفتد، یعنی اجازه خرید و فروش مسکن دولتی داده نشود تا بسیاری از خانواده‌های هدف، صاحب مسکن شوند و حتی قیمت‌ها هم نوسانی نداشته باشند.
یزدی زاده ادامه داد: این طرح‌ها باید به صورتی اجرا می‌شدند که هرکسی به این بازار راه پیدا نمی‌کرد و یک شرایط خاص برای ورود به آن در نظر گرفته می‌شد. اما این اتفاق نیفتاد؛ بنابراین حتی در این سیاست اشتباه تولید مسکن هم درست عمل نکردیم و راهبردمان اقتصادی نبود.
اگر طرح مالیات بر عایدی سرمایه به درستی اجرا می‌شد، ما مشکل مسکن نداشتیم
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: آیا اگر می‌خواستیم عرضه مسکن را افزایش دهیم، کافی نبود تمام اراضی داخل محدوده شهری که ساخته نمی‌شوند را مشمول مالیات بر عایدی سرمایه با نرخ ۹۰ درصد می‌کردیم؟ الان ببینید که در همین تهران چه حجم زیادی از زمین‌های خالی وجود دارند؛ علت این است که تمام سرمایه گذاران بزرگ حوزه مسکن در واقع روی زمین سرمایه گذاری می‌کنند تا ساختمان؛ در واقع افزایش قیمت ساختمان هیچ وقت به اندازه زمین نیست. چرا که قیمت ساختمان بر اساس عواملی نظیر افزایش قیمت مصالح بالا می‌رود؛ در حالی‌که افزایش قیمت زمین بر اساس عرضه آن اتفاق می‌افتد و این‌ها اصلا قابل مقایسه نیستند.
یزدی‌زاده ادامه داد: یکی از اقداماتی که لازم بود انجام بگیرد، این بود که خانه‌های ویلایی بالای ۲۰۰ متر در صورت عدم ساخت و ساز و تبدیل شدن به چند واحد مجزا با حداقل تراکم آن منطقه و همچنین زمین‌های احتکار شده‌ای که ساخت و سازی در آن‌ها صورت نگرفته است، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شوند. همه این اقدامات منجر به کاهش محسوس احتکار زمین و قیمت آن می‌شوند. اگر طرح مالیات بر عایدی سرمایه به درستی اجرا می‌شد، ما مشکل مسکن نداشتیم.
کانادا با مالیات‌ستانی از تقاضای سرمایه‌ای بازار مسکن جلوگیری می‌کند
یزدی‌زاده گفت: در زمینه مالیات کافی‌ست به برخی از تجربیات جهانی نگاه کنیم؛ برای مثال در کانادا در صورت افزایشی شدن قیمت مسکن اولین اقدامی که صورت می‌گیرد افزایش نرخ بهره بانکی وام مسکن است به‌طوری‌که بانک‌ها را مکلف می‌کنند که نرخ بهره این وام را حداقل دو الی سه برابر کنند؛ در صورتی که این اقدام پاسخگو نبود و بازار مسکن را کنترل نکرد بانک‌ها دست به افزایش دریافت پیش پرداخت وام مسکن می‌زنند. اما در صورت عدم موفقیت هر یک از این اقدامات صورت گرفته، دولت مالیات را افزایش می‌دهد؛ به‌طوری که در ابتدا این طرح برای اتباع اجرا می‌شود و از تقاضای سرمایه‌ای به وجود آمده جلوگیری می‌شود. حتی در صورت عدم پاسخگویی طرح مالیات با نرخ مشخص شده، اقدام به افزایش این مالیات می‌کنند. همچنین در کشورهایی نظیر کانادا، مالیات بر خانه‌های خالی با جدیت دنبال می‌شود.
انتهای پیام/ مسکن
