مسیر اقتصاد/ در سال ۱۴۰۱ میزان مصرف بنزین کشور به طور میانگین در حدود ۱۰۳ میلیون لیتر در روز بوده است. اما آمار‌های رسمی گویای آن است که در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲، میزان مصرف بنزین به حدود ۱۰۸ میلیون لیتر در روز رسیده است[۱]. این در حالی است که پالایشگاه‌های کشور در بهترین حالت توانایی تولید روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر را دارند. بنابراین می‌توان گفت کشور مجدداً در آستانه مسئله ناترازی بنزین قرار گرفته است[۲]. در نمودار زیر میانگین مصرف بنزین طی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ آمده است.
کاهش ناترازی بنزین از طریق بهینه‌سازی و ارتقاء پالایشگاه‌ها
بنابر گزارش مؤسسه بین‌المللی وود مکنزی در سال ۲۰۱۹ میلادی، شرکت ملی نفت ایران در جایگاه نخست کشف نفت و گاز در جهان قرار گرفته است. با این حال کشور ایران با ظرفیت پالایش دو میلیون و سیصد هزار بشکه حدود ۲ درصد از ظرفیت پالایش جهانی را در اختیار دارد و دارای رتبه دهم بین سایر کشورهای دارای صنعت پالایشی است. این مقدار از ظرفیت پالایشی نیز به دلیل وجود پالایشگاه‌های قدیمی در ایران با پیچیدگی پایین، بازدهی چندانی در مقایسه با پالایشگاه‌های با ضریب پیچیدگی بالا سایر کشورها ندارد[۳].
«بهینه‌سازی و ارتقاء پالایشگاه‌های کشور» با هدف افزایش کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاهی و کاهش ۴۰۰ هزار بشکه نفت کوره تولیدی پالایشگاه به منظور تبدیل آن به سوخت‌های سبک‌تر نظیر بنزین و گازوئیل از جمله عواملی است که می‌تواند به کاهش ناترازی بنزین کشور کمک کند[۴].
متوسط مصرف سوخت خودروهای داخلی دو برابر متوسط جهانی است
به طور متوسط خودروهای داخلی در هر ١٠٠ کیلومتر، حدود ۹ تا ۱۲ لیتر بنزین میسوزانند، در حالی‌که متوسط جهانی مصرف بنزین ۵.۵ لیتر برآورد می‌شود. مصرف بالای سوخت در کشور در حالی رخ می‌دهد که علاوه بر افزایش ناترازی بنزین سبب خسارت ٢.۶ میلیارد دلاری آلودگی هوا در پایتخت نیز شده است[۵].
با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید موتور احتراقی، افزایش کیفیت قطعات داخلی، طراحی آیرودینامیکی بدنه خودرو و بهینه‌سازی فرآیند احتراق در خودروها، تا حدود زیادی می‌توان مصرف سوخت خودروهای داخلی را کاهش داد.
کاهش مصرف سوخت با اجرای طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی
از جمله دلایل دیگر افزایش مصرف بنزین طی سالهای اخیر در کنار پایین بودن کیفیت خودروهای تولیدی، افزایش وسایل حمل‌و‌نقل فرسوده در کشور است. در حال حاضر عدم توانایی خودروسازان داخلی در تأمین نیاز بازار داخل کشور، موجب افزایش عمر نگهداشت ناوگان حمل‌و‌نقل در کشور شده است، تا جایی که در حال حاضر نزدیک به ۳۵ درصد ناوگان خودرویی کشور فرسوده تلقی می‌شوند[۶].
بر همین اساس شورای اقتصاد در جلسه مورخ ۱۳ دی ماه سال ۱۴۰۰، اخذ مجوز طرح «نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و خروج خودروهای فرسوده» را به استناد ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور تصویب کرد. هدف از اجرای این طرح کاهش مصرف سوخت‌هایی همچون بنزین و گازوئیل از راه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی درون شهری اتوبوس مینی بوس و تاکسی فرسوده و جایگزینی با ناوگان برقی پایه گازسوز و گازوئیل‌سوز، توسعه به‌کارگیری شیوه‌های حمل و نقل اشتراکی دوست‌دار محیط زیست ازجمله موتورسیکلت برقی و دوچرخه اسکوتر و کاهش انتشار آلاینده‌های محیط زیست و بهبود کیفیت هوای شهرهای کشور به‌ویژه کلان‌شهرها است[۷].
بنابراین با توجه افزایش مصرف روزانه بنزین در کشور و خسارت ۲.۶ میلیارد دلاری آلودگی هوا ضروری است طرح‌هایی نظیر بهینه‌سازی و ارتقاء پالایشگاه‌های کشور به منظور افزایش کمیت و کیفیت فرآورده‌هایی همچون بنزین و گازوئیل، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و خروج خودروهای فرسوده با اهداف تولید و کاهش مصرف بنزین اجرایی شود.
پی‌نوشت:
[۱] مسیر اقتصاد، شناسه خبر: ۱۵۲۰۴۹
[۲] خبرگزاری فارس، کد خبری: ۱۴۰۲۰۳۱۴۰۰۰۲۰۴
[۳] گزارش پژوهشی اندیشکده اقتصاد مقاومتی، «ارزیابی فرآیندهای تبدیلی پالایشگاهی و طرح‌های ارتقای پالایشگاه‌های نفت خام»
[۴] مسیر اقتصاد، کد خبری: ۱۵۲۰۴۹
[۵] خبرگزاری مهر، شناسه خبر: ۵۸۰۴۹۶۴
[۶] مرکز مطالعات زنجیره ارزش نفت و گاز، شناسه خبر: ۲۰۴۴۷
[۷] خبرگزاری فارس، کد خبری: ۱۴۰۱۱۰۲۹۰۰۰۷۲۹
انتهای پیام/ انرژی
