به گزارش مسیر اقتصاد متیونین[۱]، یک اسیدآمینه ضروری برای بدن انسان و جیره‌غذایی دام، طیور و شیلات است که در زنجیره ارزش پروپیلن و متانول قرار می‌گیرد. متیونین در تبدیل مواد غذایی به پروتئین و در نتیجه سرعت وزن‌گیری و بهبود عملکرد سیستم ایمنی تأثیرگذار است. این ماده به دلیل پایداری بالا و اثرات محیط‌زیستی پایین، به‌شکل قابل توجهی در صنعت دام، طیور و شیلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تقاضای متیونین در آسیا به ۲.۵ میلیون‌تن در سال خواهد رسید
مصرف متیونین در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ از ۲ هزارتن در سال به بیش از ۵۵ هزار تن افزایش یافته‌است. این میزان افزایش به‌دلیل تغییر سبک دامپروری از سیستم پرورش سنتی به سیستم‌های بسته و تغییر جیره‌غذایی از جو و گندم به ذرت بوده است.
مطابق نمودار زیر، بیش از یک میلیون تن از متیونین تولید شده در جهان در کشور‌های آسیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این میزان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۲.۵ میلیون‌تن در سال برسد. به‌عنوان مثال سالانه بیش از ۸۰ میلیون‌تن ماهی در آسیا پرورش داده می‌شود که با توجه به روند رو به رشد پرورش و صید ماهی، میزان تقاضای متیونین در صنایع شیلات نیز افزایش خواهد یافت.
برنامه‌ریزی شرکت‌ها برای افزایش ۲.۵ میلیون‌تنی ظرفیت تولید این محصول
متیونین به شکل صنعتی در پتروشیمی‌ها و از متانول و پروپیلن تولید می‌شود. اما به دلیل پیچیدگی دانش‌فنی روند تولید این محصول در انحصار چند شرکت محدود مانده است. در سال ۲۰۱۵، عرضه متیونین با مشکلاتی همچون کاهش تولید، همراه بوده و به‌دلیل کاهش عرضه، افزایش ناگهانی قیمت را تجربه کرد. علاوه‌براین، به دلیل نرخ رشد سریع تقاضای متیونین نیاز به توسعه واحدهای تولید کننده تشدید شد. بر همین اساس کشورهایی همچون چین، ژاپن و آمریکا در بازه زمانی ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ برای توسعه واحدهای خود برنامه‌ریزی کردند.
در سال ۲۰۲۲ در حدود ۲.۵ میلیون تن به ارزش تقریبی ۶.۲ میلیارد دلار متیونین در جهان تولید شد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این میزان افزایش تولید و تقاضای این محصول ادامه دار باشد و تا سال ۲۰۳۲ به بیش از ۵ میلیون‌تن به ارزش تقریبی ۱۳.۵ میلیارد دلار برسد.
درآمد ۲۵۰ میلیون‌دلاری کشور از راه تولید متیونین
میزان تولید گوشت مرغ در سال ۱۳۹۹ حدود ۲.۶ میلیون‌تن بوده است. بر این اساس برای تولید این مقدار گوشت مرغ به بیش از ۵ میلیون‌تن خوراک نیاز بوده و متناسب با جیره رایج جهانی، می‌بایست حداقل ۱۵ هزارتن متیونین در این صنعت استفاده می‌شد. علاوه‌براین، میزان تقاضای صنایع دام و شیلات نیز روند افزایشی داشته و در مجموع نیاز سالانه کشور به متیونین بیش از ۲۵ هزارتن در سال است درحالی‌که تنها کمتر از ۳ هزارتن متیونین در کشور تولید می‌شود.
بنابراین، صنایع تولید گوشت در کشور ناچار به واردات متیونین هستند و مطابق نمودار زیر، از سال ۱۳۹۶ تاکنون بیش از ۸۵ هزار تن متیونین به ارزش ۲۸۸ میلیون‌دلار به کشور وارد شده است. این میزان واردات در حالی بوده است که تولید این محصول در کشور، علاوه‌بر تأمین نیاز داخلی، به دلیل تولید انحصاری در جهان ظرفیت بالایی برای صادرات دارد و ایجاد تنها یک واحد ۱۰۰ هزارتنی متیونین می‌تواند تا ۲۵۰ میلیون دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشد. علاوه براین واردات عموما تحت تاثیر نرخ ارز قرار می‌گیرد، گاهی میزان متیونین کشور دچار کمبود شده و این موضوع زنجیره‌غذایی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین ایجاد ظرفیت تولید متیونین در جهت حفظ امنیت‌غذایی، ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از واردات، ضرورت دارد.
پی‌نوشت:
[۱] methionine
منابع:
خبرگزاری ایرنا؛ کدخبر: ۸۴۳۹۵۸۲۶
گزارش پژوهشی اندیشکده اقتصاد مقاومتی؛ «بررسی جیره غذایی مرغ گوشتی در ایران و راهکار کاهش وابستگی این صنعت به واردات»
انتهای پیام/ انرژی
