به گزارش مسیر اقتصاد امروزه پیشرفت سریع فناوری‌های مالی جدید، تحولات عمیقی را در سیستم مالی بین‌المللی ایجاد کرده است. ظهور ارزهای دیجیتال تولید شده توسط شرکت‌های خصوصی، ثبات مالی را تحت تأثیر قرار داده و نقش بانک‌های مرکزی را در سیستم مالی زیر سوال برده است.
این نگرانی وجود دارد که ارزهای ملی با نمونه‌های ارزهای دیجیتال خصوصی جایگزین شده و ثبات سیستم مالی کشورها را به خطر بیندازند. دیجیتالی‌شدن اقتصادها، که پاندمی جهانی کرونا آن را شدت بخشید، و همچنین محوریت روزافزون داده‌های شخصی [۱] موجب شده تا بسیاری از بانک‌های مرکزی درباره‌ی نقش دیرینه خود در زمینه تصدی‌گری و نظارت بر سیستم مالی تجدیدنظر کرده و به فکر تولید ارزهای دیجیتالی بانک مرکزی [۲] (CBDC) باشند.
ارز دیجیتال بانک مرکزی به مثابه بدهی شبه‌نقد بانک‌ها
ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC نوعی ارز دیجیتال با پشتوانه‌ی دولتی یا به عبارت دیگر، نوعی بدهی شبه نقدی [۳] برای بانک مرکزی است. بانک‌های مرکزی با ارائه‌ی ارزهای CBDC گام بلندی در استفاده از نوآوری برداشته و امکان پرداخت سریع‌تر، ارزان‌تر و منعطف‌تر را ایجاد کرده‌اند.
این ارزهای CBDC اغلب مانند سایر ارزهای دیجیتال بر پایه‌ی فناوری «دفتر کل توزیع شده» [۴]، طراحی شده‌اند. قابل ذکر است که سیستم بلاکچین [۵] نیز بر مبنای همین فناوری طراحی شده است.
از سوی دیگر، ارزهای CBDC برخلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، اختیارات و نظارت بیشتری را بر جریانات مالی و داده‌های شخصی برای بانک‌های مرکزی در نظر می‌گیرند.
طبق نظرسنجی انجام شده توسط بانک تسویه بین‌المللی [۶] در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۸۶ درصد از بانک‌های مرکزی جهان در حال انجام تحقیقاتی بر روی ارزهای CBDC هستند. بر این اساس، بانک‌های مرکزی به دنبال حفظ نقش محوری خود در سیستم مالی، یعنی تضمین امنیت و انسجام پرداخت‌های دیجیتالی هستند.
در حالی که آمریکا و اتحادیه اروپا همچنان در حال تحقیق و بررسی ارزهای دیجیتال هستند، کشور روسیه قدم در مسیر تولید روبل دیجیتا ل[۷] نهاده است. مسکو در این زمینه به دقت ردپای چین را دنبال می‌کند، که نخستین بار چنین اقدامی را انجام داده و اولین اقتصادی است که ارز دیجیتال ملی عرضه کرده است. بانک مرکزی روسیه [۸] (CBR) در اکتبر سال ۲۰۲۰ تولید روبل دیجیتال را تصویب کرد.
تأثیر CBDC بر نظامات پرداخت جهانی
ارائه‌ی ارزهای CBDC نه تنها سیستم مالی بین‌المللی را متحول می‌سازد، بلکه استفاده از معاملات دلاری [۹] و نظارت ایالات متحده را نیز می‌تواند به حداقل برساند.
بررسی مجدد تحریم‌های خزانه‌داری ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ هشدار داد که ارزهای دیجیتال و بسترهای پرداخت جایگزین [۱۰] می‌توانند موجب کاهش استفاده از دلار در پرداخت‌های فرامرزی و در نتیجه کاهش اثربخشی تحریم‌های امریکایی شوند.
تأکید این بیانیه بر دو کشور روسیه و چین بوده که در حال حاضر جایگزین‌هایی برای زیرساخت‌های مالی تحت تسلط دلار ارائه کرده و با تولید ارزهای دیجیتال به وضوح گام دیگری در مسیر دور زدن سیستم مالی زیرنظر ایالات متحده برداشته‌اند.
چنین اقداماتی در صورت عدم کنترل می‌تواند به شدت پایه‌های سیاست مالی ایالات متحده را تضعیف کند. گرچه ممکن است فناوری‌های مالی جدید در کوتاه‌مدت تأثیر چشمگیری بر هژمونی دلار [۱۱] نداشته باشند، اما ارزهای CBDC و سیستم‌های پرداخت این چنینی در بلندمدت می‌توانند دلار امریکا را دور بزند و اثربخشی تحریم‌ها را کاهش دهند.
منبع: مقاله «CENTRAL BANK DIGITAL CURRENCIES AND THE IMPLICATIONS FOR THE GLOBAL FINANCIAL INFRASTRUCTURE – JANUARY 2022»
پی‌نوشت‌ها:
[۱] personal data
[۲] central bank digital currencies
[۳] cash-like liability
[۴] distributed ledger technology
[۵] blockchain
[۶] Bank of International Settlements
[۷] digital rouble
[۸] Central Bank of Russia
[۹] dollar transactions
[۱۰] alternative payment platforms
[۱۱] dollar hegemony
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
