به گزارش مسیر اقتصاد بانک مرکزی چین در راستای توسعه استفاده از ارز ملی این کشور، طی تا سال ۲۰۱۹ اقدام به انعقاد قراردادهای سوآپ یوآن به ارزش ۸.۲ میلیارد دلار با ۳۷ کشور و منطقه کرده است.
در حالت کلی تجارت جهانی نه تنها به استفاده از دلار به عنوان ارز جهانی متکی است، بلکه به یک سیستم مالی مبتنی بر دلار نیز وابسته است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که ۸۰ درصد از خطوط اعتباری به دلار تعیین شده‌اند.
از این‌رو می‌توان گفت در صورت محدودشدن خطوط تأمین مالی دلاری بانک‌ها، توانایی بانک‌های جهانی و محلی برای تأمین مالی تجارت مختل می‌شود. از سوی دیگر، کشورهایی که بازارهای اعتباری محدودتری دارند، در بحران‌های مالی و تجاری جهانی، صادرات کمتری به آمریکا داشته‌اند.
علاوه بر این، این موضوع روی صنایعی که به تامین مالی تجارت وابستگی بیشتری داشتند، تأثیر بیشتری می‌گذارد.
تحت این شرایط، چین به دنبال استفاده از خطوط سوآپ برای ترویج تسویه تجاری به ارز یوآن بوده است، در نتیجه این اقدامات آسیب‌پذیری چین در برابر نقش غالب دلار آمریکا در تجارت جهانی را کاهش می‌دهد.
بررسی اثر قرارداد سوآپ یوآن پین با استفاده از مدلسازی ریاضی
جهت بررسی اثر قراردادهای سوآپ ارزی چین با سایر کشورها، می‌توان با استفاده از داده‌هایی مانند تولید ناخالص داخلی (GDP)، قیمت‌های نسبی صادرات و واردات (نسبت قیمت‌های صادرات و واردات کشور شریک به قیمت‌های صادرات و واردات چین)، شاخص بالتیک (BDI) و داده‌های توافقنامه‌های تجارت آزاد (FTA) کشورها با کشور چین در قالب یک مدل ریاضی استفاده کرد.
این مدل با حذف کشورهای برزیل و ازبکستان (به دلیل منقضی شدن قرارداد سوآپ ارزی) و هنگ‌کنگ و بانک مرکزی اتحادیه اروپا (به دلیل نداشتن داده‌های مناسب) بر روی داده‌های ۳۳ کشور دارای سوآپ ارزی با چین، به عنوان گروه آزمایش و داده‌های ۵۰ کشور مشابه و بدون قرارداد سوآپ با چین به عنوان گروه کنترل، تحلیل و بررسی شده است.
افزایش تجارت دوجانبه به کمک قراردادهای سوآپ ارزی با چین
یافته‌های این مدل نشان‌می‌دهد که قراردادهای سوآپ یوآن می‌توانند نسبت تجارت کشورها با چین را حداقل تا ۱.۹ درصد افزایش دهند. در واقع امضای خطوط سوآپ به تقویت جریان‌های تجاری دو جانبه بین چین و کشورهای شریک کمک می‌کند و نسبت جریان‌های تجاری با چین را افزایش می‌دهد.
این موضوع به این دلیل است که کشورهای شریک، یوآن چین را به دست می‌آورند که به طور مستقیم از طریق خطوط سوآپ در تجارت دو جانبه تسویه می‌شود و اثر بی‌ثباتی نرخ ارز یا عدم قطعیت را کاهش می‌دهد.
به این ترتیب خطوط سوآپ ارزی، تجارت دوجانبه را عمیق‌تر می‌کند و ریسک تأمین ارز برای واردکنندگان و صادرکنندگان داخلی را کاهش می‌دهد.
افزایش صادرات به چین حتی در صورت کاهش صادرات کل کشور شریک
همچنین طبق نتایج این مدل، حتی در شرایطی که کل صادرات کشور شریک کاهش‌یافته باشد، سهم چین از صادرات آن کشور افزایش‌یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که یکی از انگیزه‌های کشورهای شریک، به ویژه برای کشورهای دارای کسری تجاری با چین، جهت امضای خطوط سوآپ ارزی با این کشور، افزایش صادرات به چین است.
به طور کلی خطوط سوآپ ارزی چین، تاثیر بیشتری بر کشورهای کوچک، به خصوص در بخش صادرات دارند. می‌توان مشاهده کرد که کشورهایی که بیش‌ترین رشد را در تجارت با چین داشته‌اند، مانند کشورهای آسیای میانه (جمهوری قرقیزستان، جمهوری تاجیکستان، جمهوری ازبکستان، ترکمنستان)، بیشتر جزء بازارهای در حال ظهور طبقه‌بندی می‌شوند.
این در حالی است که کشورهای دارای رشد کندتر، کشورهای تجاری بزرگ یا کشورهای دارای شرایط سیاسی ناپایدار با چین (مانند تایلند و اوکراین) بودند.
تراز شدن تجارت کشورهای شریک با چین با استفاده از سازوکار سوآپ ارزی
برای کشورهای دارای کسری تجاری با چین، خطوط سوآپ می‌تواند سهم صادرات این کشورها به چین را تا حد زیادی نسبت به کل صادرات افزایش دهد؛ زیرا آن‌ها تمایل دارند کالاها و خدمات بیشتری را تحت سازوکار خطوط سوآپ به چین صادر کنند.
در مقابل برای کشورهای دارای مازاد تجاری با چین، اثر قابل‌توجهی بر حجم تجارت دوجانبه مشاهده نمی‌شود به طور خلاصه، امضای خطوط سوآپ ارزی به حفظ تراز تجاری بین چین و کشورهای شریک کمک می‌کند.
افزایش نقش‌آفرینی بین‌المللی چین از طریق قراردادهای سوآپ یوآن
کشور چین در حال حاضر از طریق کانال‌های عرضه و تقاضای ورودی، عمیقا در زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و جهانی ادغام شده‌است. از طرف دیگر خطوط سوآپ یوآن، تجارت کشورهای شریک را بیش از چین ارتقا می‌دهد. یعنی پس از امضای خطوط سوآپ، چین به میزان بیشتری از کشورهای کوچک و کشورهای دارای کسری تجاری واردات می‌کند، که این موضوع سبب ادغام غیرمستقیم آن‌ها در زنجیره ارزش ایجادشده توسط چین می‌کند.
به عنوان یک اقتصاد بزرگ در سراسر جهان، چین برای ایجاد یک چارچوب همکاری برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته به منظور مشارکت در سیستم تجارت جهانی، واردات مواد خام از کشورهای شریک، کمک به ادغام آن‌ها در زنجیره‌های ارزش و کسب درآمدهای صادراتی بیشتر، ابتکار عمل را به دست گرفته‌است.
با این حال، امضای خطوط سوآپ یوآنی می‌تواند کانال ورودی و خروجی یوآن را در داخل و خارج از چین گسترش دهد. استفاده از یوآن به عنوان ارز قیمت‌گذاری و تسویه در تجارت، هزینه تجارت بین‌مرزی را برای شرکت‌های طرف تجاری چین کاهش خواهد داد و به کاهش موانع تجاری نیز کمک خواهد کرد.
از سوی دیگر ظرفیت نقش‌آفرینی چین به عنوان یک وام‌دهنده بین‌المللی، می‌تواند به ارتقای موقعیت جهانی این کشور نیز کمک کند. در عین حال، ترویج تجارت آزاد منطقه‌ای و تقویت همکاری تجاری بین‌منطقه‌ای می‌تواند استفاده از یوآن را در تجارت ارتقا دهد و اثر نهایی این ارز را در تجارت تقویت کند.
منبع: مقاله «The impact of China’s currency swap lines on bilateral trade – September 2022»
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
