به گزارش مسیر اقتصاد صندوق پول عرب در سال ۲۰۱۸ اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ای تحت عنوان سامانه بونا (به انگلیسی: Buna و به عربی: بُنى) کرد که هدف از آن پرداخت و تسویه منطقه‌ای و یکپارچگی اقتصادی و مالی کشورهای عربی و همچنین گسترش و تسهیل فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری عنوان شده است.
سامانه بونا مدلی را برای پردازش پرداخت‌های فرامرزی معرفی می‌کند و به مشارکت‌کنندگان خود و به‌ویژه بانک‌های تجاری و سایر مؤسسات مالی فرصت‌هایی برای گسترش شبکه خود می‌دهد.
این سامانه بانک‌های تجاری، بانک‌های مرکزی و سایر موسسات مالی در منطقه عربی و فراتر از آن را قادر می‌سازد تا با دریافت و پرداخت تراکنش‌های فرامرزی به ارزهای عربی و برخی ارزهای بین‌المللی، خدمات بانکی مقرون‌به‌صرفه و به صورت آنی را از طریق بستری متمرکز، کنترل‌شده و ایمن تجربه کنند.
بونا به ازای هر واحد پول واجد شرایط در یک موسسه مالی (FHI) یک حساب واحد دارد. منظور از FHI بانک‌های مرکزی ارز مربوطه یا بانک‌های تجاری تعیین‌شده (از طرف بانک‌های مرکزی ارز مربوطه) هستند که خدمات نگهداری وجه را به سازمان پایاپای و تسویه پرداخت‌های منطقه عربی [۱] (ARPCSO)، به عنوان اپراتور سیستم بونا، ارائه می‌کنند.
در مقابل حساب بانک‌های عضوِ سامانه بونا در این سامانه نگهداری می‌شود. هر بانک عضو باید برای هر ارزی که می‌خواهد تراکنش‌های پرداخت را با آن تسویه کند، یک حساب در سامانه باز کند.
اعضای این سامانه شامل بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری یا مؤسسات مالی دیگری هستند که ضوابط عضویت را داشته باشد و تراکنش‌های فرامرزی خود را مستقیماً به سامانه بونا ارسال کنند.
همچنین اعضای سامانه موظفند برای حذف ریسک اعتباری و تضمین ثبات سامانه، حساب‌های خود را از قبل تامین مالی کنند. فرآیندی که یک عضو برای تامین مالی حساب خود در بونا باید دنبال کند، بسته به ارز مورد استفاده متفاوت است.
عضویت بانک‌های کشورهای عربی و همکاری با سایر سامانه‌های پرداخت
در حال حاضر ۸۴ بانک مرکزی، ملی و منطقه‌ای از کشورهای مختلف از جمله عراق، عربستان، اردن، قطر، مصر، تونس، الجزایر، عمان، امارات، کویت و لبنان در سامانه بونا عضو هستند که عضویت بیش از ۱۵۰ بانک دیگر نیز در حال پیگیری است.
اگرچه سامانه بونا در ابتدا با تمرکز بر پرداخت بین کشورهای عربی راه‌اندازی شد، اما طی ماه‌‌های اخیر همکاری‌هایی با سایر مناطق به امضا رسانده است که شامل مواردی همچون همکاری با شرکت پرداخت بین‌المللی NIPL وابسته به شرکت پرداخت ملی هند (NPCI) و سامانه پرداخت و تسویه آفریقا موسوم به سامانه پاپس می‌شود.
سازوکار پرداخت و تسویه منطقه‌ای کشورهای عربی در سامانه بونا
هنگامی که یک بانک مرکزی نقش FHI را برای ارز مربوطه ایفا می‌کند، بانک عضو باید دستورالعمل پرداخت را از طریق سامانه تسویه ناخالص آنی (RTGS) بانک مرکزی ارسال کند. پس از دریافت اعلان از RTGS، بونا به طور خودکار حساب بانک عضو در سامانه بونا را شارژ می‌کند.
اما هنگامی که نقش FHI توسط یک بانک تجاری تعیین‌شده انجام می‌شود (یعنی در حال حاضر برای ارزهای دلار و یورو)، بانک عضو سامانه بونا لزوماً نیازی به افتتاح حساب در بانک FHI ندارد.
بانک عضو می‌تواند وجه خود را به حساب بونا در FHI مربوطه از طریق یک بانک کارگزار انتخابی خود انتقال دهد. سپس بانک کارگزار وجوهی را به حساب بونا که در FHI نگهداری می‌شود، منتقل می‌کند. پس از دریافت اعلان از FHI، بونا به طور خودکار حساب بانک عضو نزد خود را شارژ می‌کند.
اعضا می‌توانند در هر زمانی در طول روز وجوه خود را از حساب بونا خود برداشت کنند. در پایان روز، بونا ممکن است در صورت لزوم، با نقل‌وانتقال وجوهی بدهکاری و بستانکاری بانک‌های عضو را تسویه کند.
امکان پرداخت بین اعضا بدون دخالت نهاد تسویه خارجی
همچنین برای انجام معاملات از طریق بونا، اعضا می‌توانند مستقیماً بدون دخالت FHI در جریان پرداخت، پرداخت‌ها را به سایر اعضا ارسال کنند. در این صورت اعضا باید دستورالعمل پرداخت را مستقیماً به بونا ارسال کنند، که در این صورت ابتدا پیام ارسالی، پرداخت را قبل از تسویه اعتبار تأیید می‌کند.
پیام‌های پرداخت فقط از طریق سوئیفت قابل ارسال هستند. اعتبار پیام پرداخت شامل تأیید محتوا و قالب‌ها، انجام بررسی‌های انطباق و بررسی وجود وجوه کافی در حساب عضو است.
هنگامی که یک پیام پرداخت تأیید شود، بونا فوراً حساب‌های مربوطه را بدهکار/ بستانکار می‌کند و پرداخت تسویه می‌شود. در این مرحله تسویه حساب قطعی و غیرقابل فسخ تلقی می‌شود. پس از آن اعضای ذینفع یک اعلان دریافت خواهند کرد و بلافاصله دریافت‌کننده وجوه، به موجودی منتقل‌شده به حساب خود دسترسی خواهد داشت.
پی‌نوشت:
[۱] Arab Regional Payments Clearing and Settlement Organization
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی سامانه بونا
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
