به گزارش مسیر اقتصاد یکی از الزامات توسعه و پیشرفت یک کشور در اختیار داشتن منابع انرژی پایدار است. با توجه به افزایش روزافزون تقاضای جهانی انرژی، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، سیاستگذاران حوزه انرژی به دنبال تنوع بخشی به ترکیب سبد انرژی در راستای امنیت عرضه پایدار آن بوده‌اند. یکی از مسیرهای تأمین انرژی که در دنیا مورد توجه قرار دارد، استفاده از فناوری هسته‌ای برای تولید برق است.
بریتانیا و سوئد کشورهای با سابقه طولانی هسته‌ای
ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای بریتانیا با فناوري MAGNOX در سال ۱۹۵۳ آغاز و در مجموع ۱۱ نیروگاه با استفاده از این نوع راکتور در بریتانیا راه‌اندازی شد. پس از آن بریتانیا ساخت راکتورهای پیشرفته‌تر AGR را در دستور کار قرارداد که ۸ گیگاوات نیروگاه نیز با این فناوری ساخته شد. به‌دلیل هزینه‌ی بالای تعمیر و نگهداری راکتورهای AGR در نهایت بریتانیا ساخت این نوع راکتور را کنار گذاشت و تصمیم گرفت که توسعه صنعت هسته‌ای خود را با فناوری PWR ادامه دهد. به علت قدیمی بودن ناوگان هسته‌ای بریتانیا اکثر راکتورهای این کشور به پایان عمر خود رسیده و از مدار خارج شده‌اند. در حال حاضر بریتانیا ۹ راکتور فعال با ظرفیت مجموع ۵.۹ گیگاوات و دو راکتور در دست ساخت با ظرفیت ۳.۲ گیگاوات را در اختیار دارد.
تا اواخر دهه ۱۹۶۰، تمرکز کشور سوئد بر نیروگاه برق‌آبی برای تقویت رشد صنعتی بود. در سال ۱۹۶۵ تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از عدم قطعیت قیمت نفت و افزایش امنیت عرضه، این نیروگاه با انرژی هسته‌ای تکمیل شود. پس از آن ساخت چند نیروگاه هسته‌ای توسط شرکت‌های آمریکایی، در دستور کار قرار گرفت. سرمایه‌گذاری‌های ایمنی سنگین همراه با مالیات ظرفیت منحصربفرد سوئد، بار منفی و کاملاً نامعقولی را برای انرژی هسته‌ای ایجاد کرده است و اعلام تعطیلی چهار راکتور تا سال ۲۰۲۰ به دلیل کاهش سودآوری، گواه این امر است. تا این لحظه ۶ راکتور با ظرفیت ۶.۹ گیگاوات به شبکه برق سوئد متصل‌اند.
هند به دنبال خودکفایی در چرخه سوخت
از زمان ساخت دو راکتور کوچک آب جوش در تاراپور در دهه ۱۹۶۰، استراتژی صنعت برق هسته‌ای هند به سمت استقلال کامل در چرخه سوخت هسته‌ای هدایت شده است. در نتیجه، برنامه انرژی هسته‌ای هند عمدتاً بدون سوخت یا کمک فن‌آوری از سوی دیگر کشورها پیش رفته است. راکتور آب سنگین تحت فشار (PHWR) به عنوان طرح اصلی توسعه صنعت هسته‌ای هند در سال ۱۹۶۴ به تصویب رسید، زیرا به اورانیوم طبیعی کمتری نسبت به راکتورها آب جوش نیاز داشت، نیازی به غنی‌سازی نداشت و می توانست با ظرفیت مهندسی کشور در آن زمان ساخته شود. همچنین کشور هند برای استفاده از منابع سرشار توریم خود به عنوان سوخت هسته‌ای برنامه ریزی کرده است. هم‌اکنون ۲۲ راکتور با ظرفیت مجموع ۶.۸ گیگاوات در هند فعال و ۸ راکتور با ظرفیت ۶ گیگاوات در حال ساخت است.
بزرگترین ناوگان هسته‌ای آسیا و جوان‌ترین ناوگان عظیم جهان
کشور چین دارای عظیم‌ترین ناوگان برق هسته‌ای در آسیا است. عمر عمده راکتورهای هسته‌ای فعال در این کشور زیر ۱۰ سال است و این کشور با بومی‌سازی این فناوری، قصد دارد صنعت برق هسته‌ای خود را توسعه دهد. توسعه هسته‌ای چین با برنامه‌ریزی‌های مناسب و سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه به‌دست آمده است. در سال ۱۹۵۱، چین قراردادی محرمانه با مسکو امضا کرد که از طریق آن، چین سنگ معدن اورانیوم را در ازای کمک اتحاد جماهیر شوروی در فناوری هسته‌ای تامین می‌کرد.
در اوایل دهه ۱۹۷۰ مطالعه تجربی خود را بر روی نیروگاه هسته‌ای آغاز کرد. چندی بعد، اولین نیروگاه هسته‌ای تماماً چینی گینشان طراحی و ساخته شد. پس از آن توسعه هسته‌ای این کشور ۴ مرحله اساسی را طی کرده است که شامل مرحله شروع توسعه (۱۹۷۰)، توسعه آرام (۱۹۹۴)، توسعه سریع (۲۰۰۶) و توسعه ایمن و کارآمد (۲۰۱۲) می‌باشد و طی هرکدام از این مراحل، فناوری هسته‌ای در این کشور به بلوغ رسیده است. همچنین تحقیق و توسعه راکتورهای نسل چهارم در چین انجام می‌شود. ۵۴ راکتور فعال در چین ۵۲ گیگاوات و ۲۲ راکتور در حال ساخت در این کشور مجموعاً ۲۲.۸ گیگاوات ظرفیت دارند.
مشکلات مالی، مانع بومی‌سازی فناوری هسته‌ای در برزیل
در سال ۱۹۷۰، دولت برزیل به دنبال مناقصه برای ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای خود بود و قرارداد ساخت واحد ۱ نیروگاه Angra به وستیگهاوس واگذار شد. در سال ۱۹۷۵، دولت برزیل سیاستی را برای خودکفایی کامل در فناوری هسته‌ای اتخاذ کرد و با آلمان غربی قراردادی برای تأمین هشت واحد هسته‌ای ۱۳۰۰ مگاواتی در مدت ۱۵ سال امضا کرد اما در نهایت این قرارداد به دلیل مشکلات مالی این کشور شکست خورد. برزیل هم‌اکنون دارای دو نیروگاه هسته‌ای فعال و یک نیروگاه در دست ساخت است.
ساخت نیروگاه هسته‌ای با وجود در اختیار داشتن منابع گاز
امارات متحده عربی از زمان آغاز مطالعات مشترک با همکاری سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۰۷، برنامه‌هایی را برای راه‌اندازی برنامه انرژی هسته‌ای خود پیش‌برده است. امارات در سال ۲۰۰۹ شرکت انرژی هسته‌ای امارات (ENEC) را برای ارزیابی و اجرای طرح های انرژی هسته‌ای و مدیریت و توسعه نیروگاه هسته‌ای در داخل امارات (به طور خاص در ابوظبی) تأسیس کرد. ۴۰ درصد از تأمین مالی مورد نیاز برای ساخت و راه‌اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای جدید از طریق سرمایه‌گذاران خارجی جذب می‌شود.
مدل امارات متحده عربی برای مدیریت برنامه انرژی هسته‌ای خود، استفاده از پیمانکاران خارجی است و این کشور به دنبال بومی‌سازی این فناوری نیست. امارات همچنین تصمیم گرفت از غنی‌سازی و بازفرآوری داخلی خودداری کند، و ترتیبات بلندمدتی را برای تأمین مطمئن سوخت هسته‌ای، و همچنین حمل و نقل ایمن و دفع سوخت مصرف‌شده از طریق لیزینگ سوخت یا دیگر ترتیبات تأمین سوخت نوظهور (سوخت حاصل از بازفرآوری سوخت مصرف شده) منعقد کند. شرکت KEPCO كره‌جنوبي سازنده نیروگاه ۴ واحدی براکه در امارات است که تاکنون دو واحد آن به شبکه متصل شده.
اهمیت انرژی هسته‌ای در تنوع بخشی به سبد انرژی با بررسی رویکرد کشورهای مختلف بیشتر نمایان می‌شود، تا آنجا که کشورهای دارای منابع سرشار نفت و گاز نیز می‌خواهند از کشورهای با سابقه هسته‌ای عقب نمانند. برخی از آن‌ها به دنبال بومی کردن این فناوری هستند و برخی تنها می‌خواهند از مزایای آن برای تنوع بخشی به سبد انرژی خود بهره ببرند.
منبع: world-nuclear.org
انتهای پیام/ انرژی
