به گزارش مسیر اقتصاد پروژه‌های جدید انرژی که قفقاز را با اتحادیه اروپا مرتبط می‌کند به دلیل بحران اوکراین شتاب بیشتری گرفته است. در این راستا، آذربایجان و گرجستان امیدوارند از اهمیت روزافزون ژئوپلیتیکی خود بهره برده و مسیر جدیدی- از طریق دریا- برای تامین برق اروپا را به دست آورند.
در سال‌های اخیر طرح‌های مختلفی برای کشیدن کابل برق در زیر دریای سیاه از گرجستان تا جنوب شرق اروپا مطرح شده است. اما در ماه‌های گذشته به دلیل تهدید امنیت انرژی اروپا پس بحران اوکراین، رهبران هر دو سوی دریا به شدت در پی برگزاری نشست‌های سطح بالا در مورد انرژی هستند.
پروژه آذربایجان و گرجستان برای صادرات برق به اروپا
اما پروژه جدید مربوط به برق است. الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان در سفر خود به گرجستان در ۲۴ اکتبر اعلام کرد که «آذربایجان به دنبال صادرات برق خود به بازارهای جهانی هست که مسیر صادرات ما از گرجستان عبور می‌کند».
سه روز پس از اظهارات علی‌اف، در دیدار نخست وزیر مجارستان -ویکتور اوربان- با ایراکلی گاریباشویلی، نخست وزیر گرجستان در بوداپست، انتقال برق به «مهم‌ترین موضوع» مذاکرات تبدیل شد.
اوربان در ۲۷ اکتبر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با گاریباشویلی اظهار داشت که «پروژه همکاری جدید و گسترده در انرژی در حال شکل‌گیری است، پروژه‌ای که ما علاقه خاصی به آن داریم. به دنبال ایجاد سیستم جدید تامین برق هستیم که ماهیت آن انتقال انرژی از آذربایجان به مجارستان از طریق گرجستان و رومانی است. این پروژه به ما امکان می‌دهد که جایگزینی برای مقدار زیادی گاز طبیعی باشد که برای تولید برق در مجارستان از آن استفاده می‌کنیم».
مجارستان مشتاق‌تر از همه
پس از آغاز بحران اوکراین، مجارستان به همراه رومانی شروع به لابی‌گری برای اجرای این پروژه کردند، چون اروپا با تأخیر متوجه وابستگی خود به گاز روسیه شد. اوربان ابراز امیدواری کرد که منابع جدید قیمت‌های بالای انرژی در اروپا را کاهش و در مبارزه با تورم به کشورش کمک کند. پیش از این، پیتر سیجارتو، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان به طور ضمنی گفته بود که بخشی از برق وارداتی به سایر کشورهای اروپایی منتقل می‌شود، بنابراین این پروژه از حمایت بروکسل برخوردار است.
سیجارتو در ۲۴ آگوست پس از تماس تلفنی با پرویز شهبازوف -وزیر انرژی آذربایجان- گفت: امروز توافق شد که مجارستان به این طرح بزرگ بپیوندد چون برای دریافت حمایت اتحادیه اروپا از این پروژه، مشارکت حداقل دو کشور عضو ضروری است.
لوان داویتاشویلی، وزیر اقتصاد گرجستان نیز اواخر ماه اکتبر، حمایت اتحادیه اروپا را اعلام کرد که این پروژه که به ادعای او ایده گرجستان است، چندین میلیارد دلار هزینه داشته و به زودی توافقی بین چهار کشور انجام خواهد شد.
این طرح‌ها در حالی انجام می‌شود که بروکسل تلاش می‌کند تا واردات گاز خود از جمهوری آذربایجان را دو برابر کند. تفلیس همچنین در تلاش است تا از پتانسیل ترانزیتی خود در مسیر اتحادیه اروپا در امتداد مسیر «کریدور میانی» استفاده کند، چون کشتیرانان ترانس آسیایی از مسیرهای موجود در روسیه اجتناب می‌کنند.
اما سابقه پروژه کابل زیردریایی بیشتر از بحران اوکراین است. در سال ۲۰۲۰، مطالعه بانک جهانی ایده ساخت کابل زیردریایی ۱۰۰۰ مگاواتی با ۱۰۰۰ کیلومتر که بین گرجستان و رومانی امتداد دارد را از نظر تجاری قابل اجرا دانسته بود.
با حمایت مالی غرب، شرکت دولتی الکتروسیستم گرجستان بعنوان اپراتور سیستم انتقال برق در کشور تحقیقات خود را ادامه و در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که این کابل فرصت‌های صادرات و واردات جدیدی را به قفقاز جنوبی به ارمغان می‌آورد و وابستگی به واردات گران موجود و تولید برق حرارتی را کاهش می‌دهد.
جاه‌طلبی باکو در انرژی سبز
این پروژه همچنین با هدف آذربایجان مبنی بر تثبیت خود به عنوان هاب انرژی سبز مطابقت دارد. باکو متعهد شده است که بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز و سرمایه‌گذاران بین‌المللی به‌ویژه از کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ بادی و خورشیدی جذب کند.
هدف اصلی آذربایجان صرفه‌جویی در گاز خود برای صادرات است. به نظر می‌رسد که چنین استدلالی فقط امسال اهمیت بیشتری پیدا کرده است. علی اف در ماه ژوئیه گفت: «این پروژه به ما امکان صرفه‌جویی در گاز طبیعی را می‌دهد تا گاز ذخیره شده را صادر کنیم، به ویژه اکنون که تقاضا برای گاز آذربایجان به طور چشمگیری افزایش یافته است».
پروژه کابل زیردریایی دریای سیاه هنوز در مرحله مطالعه باقی مانده و برآورد می‌شود که اجرای کامل آن سه تا چهار سال طول بکشد. آذربایجان همچنین پیشنهاد صادرات برق به اروپا را از طریق آنچه «کریدور زنگزور» می‌نامد را ارائه کرده است. هرچند باکو و ایروان، دو سال پس از توافق آتش بس، هنوز بر سر این کریدور حمل و نقل توافق نکرده‌اند.
منبع: اوراسیانت
انتهای پیام/ انرژی
