مسیر اقتصاد/ تا اواخر دهه ۱۹۶۰، تمرکز کشور سوئد بر نیروگاه برق‌آبی برای تقویت رشد صنعتی بود. در سال ۱۹۶۵ تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از عدم قطعیت قیمت نفت و افزایش امنیت عرضه، این نیروگاه با انرژی هسته‌ای تکمیل شود. این سیاست با شوک‌های قیمتی نفت در اوایل دهه ۱۹۷۰ تقویت شد، در زمانی که سوئد برای حدود ۷۵ درصد از مصرف انرژی و یک پنجم برق خود به نفت وابسته بود.
تأسیس سازمان تحقیقات انرژی هسته‌ای سوئد و ساخت راکتور بومی
در سال ۱۹۴۷، دولت سوئد یک سازمان تحقیقات انرژی هسته‌ای به نام AB Atomenergi را تأسیس کرد. اولین راکتور آزمایشی این کشور با نام R1، در سال ۱۹۵۴ راه‌اندازی شد. سپس، در سال ۱۹۵۶، کمیسیون توسعه یک برنامه برای تولید انرژی حرارتی از منابع هسته‌ای را توصیه کرد. شرکت Atomenergi دو راکتور آزمایشی یکی راکتور ۵۰ مگاواتی (R2) و یک راکتور ۱ مگاواتی (R2-0) را در نزدیکی شهر نیشوپینگ در سال ۱۹۶۰ راه‌اندازی کرد تا این هدف را پیش ببرند. این راکتورها توسط شرکت هسته‌ای استودسویک (Studsvik) اداره می‌شدند و در اواسط سال ۲۰۰۵ تعطیل شدند.
در سال ۱۹۶۴ Atomenergi و شرکت دولتی توسعه انرژی سوئدی با نام واتنفال (Vattenfall) با مشارکت یکدیگر، راکتور آب سنگین کوچک R3 Agesta (با ظرفیت ۶۵ مگاوات حرارتی و ۱۰ مگاوات الکتریکی) را راه‌اندازی کردند تا گرما و برق را به حومه استکهلم برساند. این دو سازمان پس از آن شروع به ساخت راکتور آب سنگین بزرگتر R4 Marviken با ظرفیت ۱۴۰ مگاوات کردند که توسط شرکت هسته‌ای ASEA عرضه شد. با این حال، این پروژه با مشکلات فنی و طراحی که ناشی از الزامات دوگانه برای راکتور برای تولید برق و پلوتونیوم برای برنامه تسلیحات هسته‌ای سوئد بود، گرفتار شد. راکتور هرگز با سوخت بارگیری نشد و در سال ۱۹۷۰ از رده خارج شد.
سفارش راکتور BWR و PWR به منظور مقايسه فناوري
به دنبال پیشنهادی برای یک راکتور آب جوش کوچک (BWR)، یک کنسرسیوم به رهبری شرکت برقی سیدکرافت (OKG) یک واحد ۴۵۰ مگاواتی Oskarshamn 1 را از شرکت ASEA در سال ۱۹۶۶ سفارش داد. این اولین راکتور آب سبک غربی بود که بدون نیاز به لایسنس از فروشندگان آمریکایی طراحی و ساخته شد. این راکتور در سال ۱۹۷۲ شروع به‌کار کرد. در سال ۱۹۶۸ شرکت Vattenfall راکتور آب جوشان Ringhals 1 با ظرفیت ۷۵۰ مگاوات را از شرکت ASEA، و راکتور آب تحت فشار Ringhals 2، با ظرفیت ۸۰۰ مگاوات را از شرکت Westinghouse به منظور مقایسه فناوری‌ها سفارش داد. دو راکتور PWR دیگر توسط Westinghouse متعاقباً در محل نیروگاه Ringhals ساخته شد و در سال‌های ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳ عملیاتی شد.
سفارش متعدد راکتور از شرکت‌های خارجی
در سال ۱۹۶۹، شرکت OKG راکتور مورد استفاده در Oskarshamn 2 را سفارش داد و شرکت برقی سیدکرافت نیز واحد ۱ نیروگاه بارسباک را با گزینه‌ای برای واحد ۲ آن از ASEA Atom سفارش داد. در دهه ۱۹۷۰، شرکت Vattenfall با سایر شرکت‌ها برای ساخت نیروگاه هسته‌ای Forsmark همکاری کرد. شش راکتور در دهه ۱۹۷۰ و شش راکتور در دهه ۱۹۸۰ وارد خدمات تجاری شدند. ۱۲ راکتور در چهار محل در اطراف سواحل جنوبی و شرقی قرار داشتند. واحد ۱ نیروگاه بارسباک در سال ۱۹۹۹ و واحد ۲ آن در مه ۲۰۰۵ بسته شد. در سال ۲۰۱۵ به دلایل اقتصادی، تصمیم گرفته شد که دولت ارتقاء گسترده واحد ۲ نیروگاه Oskarshamn را تکمیل نکند و برای همیشه تعطیل شود. بنابراین واحد ۲ Oskarshamn در دسامبر سال ۲۰۱۶ و پس از آن واحد ۱ در ژوئن ۲۰۱۷ از مدار خارج شد. واحد ۲ نیروگاه Ringhals نیز در دسامبر سال ۲۰۱۹ و پس از آن واحد ۱ آن در دسامبر سال ۲۰۲۰ از مدار خارج شد.
حادثه تری مایل آیلند و تأثیر مخرب آن بر آینده هسته‌ای سوئد
پس از حادثه تری مایل آیلند[۱]، یک همه‌پرسی در سال ۱۹۸۰ برای تصمیم‌گیری درباره آینده انرژی هسته‌ای در سوئد برگزار شد. نتیجه همه‌پرسی اجازه ساخت راکتورهای برنامه‌ریزی شده را داد و قرار شد انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۱۰ به تدریج متوقف شود. با این حال، در سال ۲۰۱۰، پارلمان سوئد قانونی را تصویب کرد که اجازه می داد راکتورهای موجود با راکتورهای جدید در سایت‌های فعلی جایگزین شوند.
مالیات سنگین بار منفی نیروگاه‌های هسته‌ای
پس از اعلام تعطیلی چهار راکتور تا سال ۲۰۲۰ به دلیل کاهش سودآوری، نمایندگان شرکت‌های بهره‌بردار نیروگاه‌های هسته‌ای E.On، Vattenfall و Fortum در نوامبر سال ۲۰۱۵ با وزیر انرژی سوئد دیدار کردند و هشدار دادند که تولید برق هسته‌ای با وجود مالیات‌های سنگین صرفه اقتصادی ندارد و ممکن است این نیروگاه‌ها را به تعطیلی بکشاند. نمایندگان شرکت Fortum اظهارکردند که در حالی که ایمنی هسته‌ای همیشه اولویت اول آن‌هاست، سرمایه‌گذاری‌های ایمنی سنگین همراه با مالیات ظرفیت (جریمه نیروگاه‌های هسته‌ای سوئد به ازای هرکیلووات ساعت برق تولیدی) منحصربفرد سوئد، بار منفی و کاملاً نامعقولی را برای انرژی هسته‌ای ایجاد می‌کند که تا ۶۰ درصد هزینه بهره‌برداری نیروگاه را افزایش می‌دهد. در نهایت پس از ماه ها مذاکره، در ژوئن ۲۰۱۶ طی یک توافق توسط احزاب مختلف سوئد اعلام شد که مالیات ظرفیت طی دو سال از سال ۲۰۱۷ به تدریج حذف شود. همچنین اجازه ساخت حداکثر ده راکتور هسته‌ای جدید در سایت‌های موجود، برای جایگزینی نیروگاه‌ها در زمان بازنشستگی داده شد.جدول زیر وضعیت فعلی نیروگاه‌های هسته‌ای سوئد را نشان می‌دهد.
اثر خاموشی راکتورهای هسته‌ای سوئد بر شبکه‌های نوردیک و بالتیک
سیستم‌های انتقال برق نوردیک و بالتیک به یکدیگر متصل و به هم وابسته هستند؛ از سال ۲۰۱۳، سوئد صادرکننده خالص برق در این شبکه بوده است. در اواسط سال ۲۰۱۶، به عنوان نتیجه لغو مالیات بر ظرفیت، دولت پیش‌بینی کرده است که همه راکتورهای هسته‌ای فعال فعلی تا سال ۲۰۵۰ تمدید شوند. عدم توسعه هسته‌ای سوئد و افزایش مصرف برق این کشور مستلزم وابستگی قابل توجهی به برق وارداتی مانند نیروگاه‌های هسته‌ای فنلاند است و موجب می‌شود نروژ به عنوان یکی از مهمترین کشورهای حوزه نوردیک، ظرفیت پشتیبان نیروگاه‌های آبی خود را در سال‌های خشک از دست بدهد.
پینوشت:
[۱] حادثه اتمی تری مایل آیلند بدترین حادثه اتمی آمریکا و نخستین فاجعه راکتورهای هسته‌ای دنیا (پیش از حادثه چرنوبیل) است که در ۲۸ مارس ۱۹۷۹ در تری مایل آیلند آمریکا اتفاق افتاد. در این حادثه، بخشی از هسته اصلی واحد ۲ در نیروگاه تری مایل آیلند در ایالت پنسیلوانیا ذوب شد که باعث نشت ۳ میلیون کوری گاز رادیواکتیو به بیرون از نیروگاه گردید.
منبع: world-nuclear.org
انتهای پیام/ انرژی
