به گزارش مسیر اقتصاد جریان روان کالا و دسترسی یکپارچه به اطلاعات با کیفیت بالا، سازمان های نظارتی فرامرزی را قادر می سازد تا تصمیمات لازم برای رسیدگی به تخلفات و قاچاق گمرکی را به موقع و بدون ایجاد مزاحمت برای فعالان تجاری اتخاذ کنند. این امر مدیریت ریسک مؤثر را امکان پذیر می کند تا ضمن ساده شدن جابجایی فیزیکی، بررسی های لازم بر روی کالاهای پرخطری که نیاز به کنترل دارند، انجام شود و کالاهای کم خطری که می توانند آزاد باشند، بی جهت با مانع مواجه نشوند. سازمان جهانی گمرک (WCO) توصیه کرده است برای دستیابی همزمان به «سهولت تجارت برای فعالان تجاری» و «منابع اطلاعاتی کارآمد برای نهادهای نظارتی»، از الگویی با عنوان «مدیریت هماهنگ مرزی» [۱] استفاده شود.
چه انگیزه هایی موجب اقدام به مدیریت هماهنگ مرزی می‌شود؟
مدیریت هماهنگ مرزی (CBM) به طور طبیعی به وجود نمی آید و یک فرآیند مهندسی شده است که توسط سازمان های نظارتی فرامرزی هم فکر در داخل و خارج از مرزها برای دستیابی به نتیجه مطلوب از کنترل موثر و کارآمد مرزی ایجاد شده است. مدیریت هماهنگ مرزی می تواند در پی انگیزه داخلی (از جمله تسهیل تجارت، رسیدگی به تهدیدات امنیتی – نظارتی و بهبود کیفیت خدمات) یا خارجی (از جمله اجرای موافقت نامه های تجارت آزاد، قرارداد کمک متقابل و قرارداد شناخت متقابل تجار خوش حساب) به وجود آید.
مدیریت هماهنگ مرزی شامل دو حوزه مرتبط ذاتی، یعنی «جریان اطلاعات» و «جابجایی فیزیکی کالاها و افراد» است و هر یک از این دو بعد از طریق یک سری اصول کلیدی اداره می شود. بنابراین فواید CBM برای تجار و دستگاههای نظارتی عبارتند از:
- سود اقتصادی برای بازرگانان و اقتصاد ملی از طریق: ساده سازی فرایندها و کاهش تاخیر و تکرار
- منابع و اهرمهای اطلاعاتی بیشتر برای دستگاههای ارائه دهنده خدمات نظارتی فرامرزی از طریق: همکاری و هم افزایی داده ها
مدیریت هماهنگ مرزی پاسخی به کمبود منابع
همه سازمان های نظارتی فرامرزی باید راه هایی برای استفاده از منابع محدود خود به موثرترین شکل ممکن بیابند. مدیریت هماهنگ مرزی (CBM) سازمان‌های نظارتی فرامرزی را قادر می‌سازد تا از نقاط قوت و منابع سازمان‌های مختلف برای غلبه بر کمبود منابعی همچون «زمان»، «نیروی انسانی»، «اطلاعات برای مدیریت ریسک»، «زمین» و «تجهیزات نظارتی» استفاده کنند.
پیش نیاز یک رویکرد مدیریت ریسک هماهنگ، آن است که تعداد بررسی های غیر ضروری کاهش یابد و فضای کمتری برای بازرسی ها در نظر گرفته شود. این منجر به جریان روان تر کالا از طریق تسهیلات مرزی می شود که ازدحام و زمان انتظار را کاهش می دهد.
لزوم هماهنگ سازی نمایندگی های متعدد در مرز
تعدد سازمان ها در مرز یک واقعیت در محیط نظارتی معاصر است و به خودی خود بد نیست. به ندرت پیش می آید که یک سازمان بتواند مسئولیت رعایت الزامات نظارتی برای هر نوع کالا را بر عهده بگیرد. آنچه برای هر «سیستم نظارتی فرامرزی» ضروری است این است که سازمان‌های نظارتی فرامرزی مأموریت‌های خود را با هم مقایسه کنند، موارد اضافی را بیابند و جنبه‌هایی را شناسایی کنند که ارزش افزوده کمی از نظر رویه‌های مرزی دارند. در برخی کشورها، این امر منجر به ایجاد یک سازمان مرزی واحد شده است که موظف به انجام وظایف مربوط به همه مرزها بود. در موارد دیگر منجر به آموزش متقابل بازرسان شده است به طوری که یک بازرس می تواند وظایف اولیه چندین سازمان را انجام دهد و فقط در موارد تردید یا شرایط خاص باید به سازمان اصلی مراجعه کند تا بازرسان متخصص اقدامات لازم را انجام دهند. بنابراین در یک سیستم CBM همه بازرسی ها به طور همزمان انجام می شود تا کالاها بیش از یک بار متوقف نشوند.
همکاری‌های فرامرزی در CBM
در بسیاری از کشورها، گمرک موظف است کالاها را تا زمانی که مراحل مختلف صدور مجوز داخلی تکمیل نشده است، در اماکن گمرکی نگه دارد. اما در یک سیستم CBM کشورها می توانند به مرجع گواهی دهنده معادل در کشور صادرکننده اعطای ارزش کنند و سپس گمرک می تواند کالا را (به جای اینکه لازم باشد آن را تا زمان اخذ مجوز ملی نگهداری کند) پس از دریافت گواهی های مبدا ترخیص کند.
ساختار نهادی مدیریت هماهنگ مرزی
لازم است یک ساختار رسمی برای راهبری CBM ایجاد شود تا فرآیند برنامه ریزی و تصمیم گیری را تسهیل کند. این ساختار باید شامل یک «کمیته راهبری» باشد که هدف اصلی آن تصمیم گیری و هماهنگی در سطح استراتژیک از طریق انتصاب یک مقام ارشد سازمان اصلی وزارتخانه به عنوان رئیس کمیته باشد. همچنین باید اعضای ارشد وزارتخانه‌ها و سازمان‌های نظارتی همکار و همچنین اعضای جامعه تجاری را در بر گیرد.
این کمیته باید توسط کارگروه هایی که متشکل از کارشناسان فنی در زمینه های مختلف هستند، پشتیبانی شود. چهار کارگروه ضروری عبارتند از:
- کارگروه حقوقی (برای شناسایی شکافهای قانونی که در گمرکات و نهادهای نظارتی موجود مانع از CBM موثر می شود)
- کارگروه فناوری اطلاعات (برای شناسایی مناطقی که هماهنگ سازی داده ها می تواند به ساده سازی بیشتر برای دولت و تجارت منجر شود)
- کارگروه فرآیندها (برای ترسیم فرآیندهای مرزی موجود به گونه ای که بتوان گلوگاه ها و ناکارآمدی ها را شناسایی و برطرف کرد)
- کارگروه منابع انسانی و آموزش (برای شناسایی وضعیت فعلی شایستگی‌های سازمان‌ها و مهارت‌های جدید مورد نیاز) باشند.
ترکیب اعضای کمیته راهبری و کارگروه‌های CBM
همه سازمان های مرزی و وزارتخانه هایی که در مورد عملیات مرزی تصمیم گیر هستند باید در CBM گنجانده شوند. ترکیب نهایی ممکن است از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد، اما باید در نظر گرفته شود که ترکیب شامل نمایندگان گمرک، مرزبانی، نیروی انتظامی، وزارت دارایی، وزارت اقتصاد، نیروهای دفاعی، محیط زیست، وزارت امور خارجه، وزارت کشاورزی، وزارت حمل و نقل، وزارت بهداشت، وزارت ارتباطات و تشکلهای صنعتی و تجاری شود. به این ترتیب، گروه های کاری مربوطه که به بررسی و اجرای جنبه های مختلف CBM اشتغال دارند، می توانند از تخصص طرف های دیگر به خوبی استفاده کنند.
پینوشت:
[۱] Coordinated Border Management
منبع: سازمان جهانی گمرک
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
