مسیر اقتصاد/ عدم توسعه ظرفیت جدید، بهره‌وری پایین و فرسودگی نیروگاه‌ها و افزایش تقاضا در فصول گرم سال، ناترازی برق و در نتیجه قطعی آن را در چند سال اخیر رقم زده است. در بخش صنایع افزایش قیمت‌ها در پی کاهش تولید، ضررهای مالی سهام‌دارن صنایع و کاهش ارزآوری از بزرگترین صدمه‌های قطعی برق در این حوزه به شمار میرود که صنایع فولاد یکی از مهمترین آن‌هاست.
ضرر ۶ میلیارد دلاری صنایع فولاد به علت قطعی برق
ظرفیت تولید صنایع فولاد کشور حدود ۴۰ میلیون تن است که هم اکنون به علت قطعی برق تنها ۳۰ میلیون تن از آن عملیاتی می‌شود. ۱۰ میلیون تن ظرفیت از دست رفته منجر به ضرر ۶ میلیارد دلاری این صنعت می‌گردد.
کمبود برق ایجاد شده مانع از عملیاتی شدن برنامه‌ریزی انجام شده تا سال ۱۴۰۴، برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور خواهد شد. ضمن اینکه صنعت فولاد زمانی که بیش از ۷۵ درصد ظرفیتش فعال باشد سودده است که در حال حاضر با توجه به ظرفیت فعال ۷۵ درصدی این صنعت به صورت سربه‌سر در حال تولید است[۱].
قطعی برق عامل کاهش تولید، افزایش قیمت و کاهش صادرات صنایع فولاد
بر اساس نمونه آماری و نمودار زیر که از ۸ شرکت تولیدکننده شمش فولاد یعنی نمادهای فولاد، هرمز، فخوز، فخاس، ارفع، کاوه، فسازان و فجهان بدست آمده، در صورت قطع برق، تولید شمش فولاد در فصل تابستان نسبت به بهار ۴۰ درصد و نسبت به تولید کل سال ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت[۲].
بنابراین بیش‌ترین تأثیر در پی قطعی برق در صنایع فولادی مشاهده می‌شود، که می‌تواند منجر به کاهش عرضه و افزایش ۱۰ درصدی قیمت‌ها در داخل کشور شود و حتی فروش صادراتی شرکت‌ها را با مشکل مواجه کند.
صنعت دیگری که از قطعی برق تاثیر منفی می‌پذیرد، صنعت آلومینیوم است که قطعی کامل برق، سبب کاهش ۳۰ درصدی تولید شرکت‌های این صنعت می‌شود. همچنین قطعی برق باعث آسیب به تجهیزات خط تولید این صنعت خواهد شد[۳]. در حقیقت در صنعت آلومینیوم هنگامی که یک دیگ احیا روشن می‌شود، بایستی ۵ تا ۷ سال به صورت ۲۴ ساعته فعال باشد و هرگونه اختلالی در فعالیت آن سبب کاهش عمر دیگ می‌شود[۴].
حل مسئله ناترازی برق چگونه امکان‌پذیر است؟
باتوجه به اینکه در تابستان ۱۴۰۱، حدود ۱۰ هزار مگاوات کسری در تأمین برق مورد نیاز کشور وجود دارد[۵] لازم است که مسئله توسعه نیروگاه‌ها به منظور افزایش تولید برق به عنوان راه‌حل اساسی برای تامین برق به صورت جدی در دستور کار دولت قرار گیرد. همچنین افزایش بازدهی و بالا بردن بهره‌وری نیروگاه‌ها به منظور کاهش تلفات از دیگر راه‌حل‌هایی است که در کوتاه مدت پیشنهاد می‌شود.
از جمله راهکارهای دیگر برای حل مسئله ناترازی برق می‌توان به افزایش بهره‌وری، بهینه‌سازی، اصلاح الگوی مصرف و مدیریت سمت تقاضا در بخش خانگی، تجاری و صنایع اشاره نمود. ضمن اینکه باید به رعایت کامل اصول ۱۹ مقررات ملی ساختمان و سیاست‌های تشویقی برای مشترکین کم مصرف هم توجه شود.
مصرف انرژی در صنایع سیمان ۳۰ درصد بیشتر از میانگی جهانی
به عنوان نمونه براساس آمارهای مطرح شده در همایش مصرف انرژی در سیمان، میزان مصرف انرژی حرارتی در کارخانجات سیمان ایران تقریباً معادل ۸۵۰ کیلوکالری به ازای تولید هر تن سیمان است در حالی که متوسط پرمصرف‌ترین شرکت‌های سیمان در دنیا کمتر از ۶۵۰ کیلوکالری را برای تولید هر تن سیمان به کار می‌گیرند. به عبارت دیگر انرژی مورد نیاز برای تولید هر تن سیمان در ایران ۳۰ درصد بیش از میانگین جهانی است[۶].
در راستای افزایش بهره‌وری یکی از این راهکارها بیان شده سیاست‌گذاری بر مبنای مصرف انرژی خاص[۷] است. در این شیوه نهاد سیاست‌گذار مقدار مشخصی از انرژی برای تولید هر تن از هر محصول را به طور جداگانه تعیین و هزینه برق در بازه بسته تعیین شده را بر مبنای نرخ عادی و با در نظر گرفتن مشوق‌هایی از تولیدکننده طلب می‌کند. از سوی دیگر هر گونه انرژی استفاده شده ورای عدد در نظر گرفته شده بسته انرژی باید با هزینه مازاد و سنگین برق تعیین شود مزیت اصلی این راهکار جلوگیری از ایجاد صنایع غیربهره‌ور است[۸].
پی‌نوشت:
[۱] خبرگزاری صدا‌و‌سیما؛ کدخبر: ۳۲۱۱۹۵۰
[۲] باشگاه خبرنگاران جوان؛ کد خبر: ۴۵۳۵۴۸
[۳] همان
[۴] پایگاه خبری و تحلیلی اخبار معدن؛ کد خبر: ۶۱۳۸۲
[۵] خبرگزاری تسنیم؛ کد خبر: ۲۶۹۷۷۵۴
[۶] خبرگزاری تسنیم؛ کد خبر: ۲۷۲۴۵۷۸
[۷] Specific Energy Consumption (SEC)
[۸] خبرگزاری تسنیم؛ کد خبر: ۲۷۲۴۵۷۸
انتهای پیام/ انرژی
