مسیراقتصاد/ ایران سالانه مقادیر بسیاری از محصولات اساسی کشاورزی مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین می کند. محصولاتی نظیر غلات، دانه های روغنی، روغن خوراکی، نهاده های دامی و محصولات پروتئینی عمده واردات بخش کشاورزی به کشور را تشکیل می دهند.
بررسی آمار گمرک در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ نشان می دهد در سال گذشته حدود ۳۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی به ارزش ۱۶.۴ میلیارد دلار وارد شده است. از کل واردات بخش کشاورزی حدود ۲۸.۷ میلیون تن به ارزش ۱۳.۶ میلیارد دلار سهم واردات محصولات اساسی کشاورزی منتخب هستند.
رشد واردات بخش کشاورزی و محصولات اساسی به لحاظ وزنی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ به صورت یکسان ۲۲ درصد بود. همچنین رشد واردات بخش کشاورزی و محصولات اساسی به لحاظ ارزشی نیز به ترتیب ۳۹ و ۳۶ درصد بوده است.
واردات ۲۸ میلیون تن محصول اساسی کشاورزی به ارزش ۱۳.۶ میلیارد دلار
بررسی نتایج آماری واردات محصولات اساسی در سال ۱۴۰۰ نشان می دهد محصولاتی نظیر ذرت دامی، گندم، دانه سویا، برنج، جو دامی و روغن خام بیشترین سهم واردات را به خود اختصاص دادند. در نمودار زیر وضعیت واردات محصولات اساسی کشاورزی در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نشان داده شده است.
همانطور که از نمودار بالا مشخص است محصولاتی نظیر گندم، جو دامی، انواع روغن خوراکی و کنجاله سویا بیشترین حجم افزایش در واردات را نسبت به سال ۱۳۹۹ به ترتیب با رشد ۵۴، ۴۴، ۳۶ و ۲۴ درصدی داشتند. محصولاتی نظیر ذرت و برنج نیز با کاهش ۲ و ۲۳ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ مواجه شدند.
افزایش واردات گندم و جو علیرغم امکان خودکفایی در تولید این محصولات در سال ۱۴۰۰
اوج گیری واردات گندم، جو دامی و روغن خوراکی و کاهش واردات برنج از جمله نکات اصلی آمار واردات سال ۱۴۰۰ است. طی سال های اخیر به دلیل عدم اجرای مناسب سیاست های حمایت از تولید و شرایط آب و هوایی میزان تولید انواع محصولات اساسی کشاورزی کاهش یافته است.
به طور خاص تولید محصول گندم طی سال گذشته به دلیل عدم تعیین درست قیمت این محصول و نیز کاهش بارندگی ها با کاهش ۶ میلیون تنی مواجه شد. با توجه به آنکه امکان تولید این محصول در کشور به صورت کشت آبی و دیم حتی در شرایط خشکسالی به اندازه حداقل ۸۰ درصد نیاز داخل وجود دارد، این میزان کاهش در تولید نشان دهنده تعیین نامناسب قیمت خرید تضمینی توسط دولت و ناامیدی کشاورزان از تولید است.
همچنین محصول جو نیز امکان تولید داخلی دارد و در صورت تعیین قیمت مناسب و معرفی بذور مقاوم به شرایط اقلیمی کشور امکان خودکفایی در تولید آن فراهم است. گیاه جو از دیرباز در کشور تولید شده است و در شرایط کنونی قیمت نامناسب این محصول در مقایسه با دیگر محصولات باعث افزایش واردات در سال ۱۴۰۰ شده است.
افزایش واردات روغن و ابهام در میزان واردات برنج دو چالش جدی آمار واردات سال ۱۴۰۰
افزایش واردات روغن خوراکی یکی دیگر از چالش های جدی آمار واردات سال ۱۴۰۰ است. طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی ۲۸ کارخانه روغن کشی داخلی امکان روغن کشی از ۶ میلیون تن دانه روغنی در سال را دارند که با توجه به تقاضای مصرفی کشور امکان تامین تمام نیاز داخلی را دارند. بنابراین در چنین شرایطی واردات روغن خام هیچ توجیهی ندارد و این موضوع یکی از چالش های اصلی در آمار واردات سال ۱۴۰۰ بوده است که در سال جاری باید مدیریت شود.
مسئله دیگر آمار واردات سال ۱۴۰۰ نامشخص بودن میزان دقیق واردات برنج است. طبق آمار رسمی گمرک در سال ۱۴۰۰ حدود ۸۵۰ هزارتن برنج به ارزش ۷۳۰ میلیون دلار وارد شده است. این در حالی است که سخنگوی گمرک آمار واردات برنج برای ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰ را ۱۳۵۸ هزارتن به ارزش ۱۱۶۵ هزار دلار گزارش کرده است.[۱] تفاوت آمار اعلامی واردات برنج در شرایطی انجام می گیرد که در سال ۱۴۰۰ قیمت این محصول تحت تاثیر کاهش میزان تولید برنج داخلی نیز با افزایش چشم گیر روبرو شده بود.
بنابراین انتظار می رود دولت در کنار ارائه آمار صحیح و به موقع از واردات محصولات اساسی کشاورزی برنامه منسجمی برای کاهش واردات محصولاتی نظیر گندم، برنج، جو، شکرخام و روغن خوراکی که امکان تولید داخلی دارند، فراهم نماید.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایسنا، کد خبر؛ ۱۴۰۰۱۲۱۴۱۰۲۴۹
انتهای پیام/ کشاورزی
سپاس‌گزارم