مسیر اقتصاد/ تجارت خارجی ترکیه در دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است؛ به نحوی که مجموع تجارت این کشور از ۷۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ به ۳۸۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. یکی از عوامل دخیل در رشد تجارت این کشور، تنوع بازیگران عرصه دیپلماسی اقتصادی است؛ چرا که هر کدام از این نهادها کارکرد مشخص و مستقلی از دیگر نهادها دارند و دیپلماسی اقتصادی ترکیه بدون وجود هر یک از آنها با چالش هایی مواجه خواهد شد. از این منظر هیئت روابط اقتصاد خارجی یکی از بازیگران اصلی در عرصه تجارت خارجی ترکیه است.
مأموریت هیئت روابط اقتصادی خارجی
هیئت روابط اقتصادی خارجی (DEIK) در سال ۱۹۸۵ با هدف هماهنگی روابط اقتصاد خارجی بخش خصوصی توسط بازرگانان ترک راه اندازی شد. این هیئت در سال ۲۰۱۴ با تکیه بر قانون شماره ۵۱۷۴ جایگاه حقوقی یافت و تحت نظارت وزارت اقتصاد و دارایی قرار گرفت. مطابق ماده ۵ این قانون، وظایف این نهاد شامل نظارت بر روابط اقتصادی، تجاری، صنعتی و مالی ترکیه با دیگر کشورها، ارائه نظر و پیشنهاد به متولیان تجارت، شرکت در مذاکرات تجاری، جمع آوری اطلاعات، هدایت کار آفرینان داخلی و خارجی است. به دلیل وسعت کاری و اهمیت جایگاه هیئت روابط اقتصادی خارجی در دیپلماسی اقتصادی، این نهاد مسئولیت «تعیین سیاست ها و خط مشی های کلان اقتصاد خارجی» ترکیه را برعهده دارد.[۱]
ساختار و سازکار هیئت روابط اقتصادی خارجی
شیوه اداره این نهاد به صورت شورای تجاری است که هیات مدیره، هیات نظارت و هیات اجرایی از ارکان اصلی آن است. هیئت روابط اقتصادی خارجی در ۶ منطقه از جهان شوراهای تجارتی دارد که هر کدام از شوراهای تجارتی منطقه‌ای، دارای چندین شورای بازرگانی است.
شوراهای بازرگانی برای ساماندهی تجارت با کشورهای هدف در هر منطقه ایجاد شده اند. هر کدام از این شوراها نیز دارای چندین شورای تجاری کوچک ترند که به تعامل با بخش خصوصی کشورهای هدف می پردازد. در جدول زیر به تفکیک مناطق، تعداد کشورهایی که این نهاد برای تعاملات تجاری انتخاب نموده ذکر شده است.[۲]
مطابق عکس فوق هیئت روابط اقتصادی خارجی ترکیه با ۳۷ کشور از ۴۸ کشور اروپایی دارای شورای بازرگانی است؛ که حاکی از تمرکز این نهاد بر منطقه اروپا است.
جایگاه هیئت روابط اقتصادی خارجی در دیپلماسی اقتصادی ترکیه
برای بیان اهمیت و جایگاه هیئت روابط اقتصادی خارجی، ذکر این نکته کافی است که بنا بر گزارش های سال ۲۰۱۸ این نهاد بالغ بر ۱۴۵ جلسه در سطح رییس جمهور، وزرا و معاونین برگزار کرده است. همچنین این نهاد وظیفه آماده سازی هیات تجاری همراه رئیس جمهور و جمع آوری داده های اطلاعاتی اقتصادی محرمانه برای رئیس جمهور را برعهده دارد. چنانکه در هشتمین نشست شورای همکاری میان روسیه و ترکیه که در سطح ریاست جمهوری دو کشور برگزار شد، این نهاد مسئول اصلی برگزاری این نشست و ارائه‌دهنده اطلاعات اقتصادی بود. افزون بر موارد فوق، هیئت روابط اقتصادی خارجی متولی کلیه نشست های تجاری خارجی است.[۳]
این هیئت بنا به گزارش های خود، در سال ۲۰۲۰ توانسته ۷۶۳ بازدید مهم را در زمینه تجارت خارجی برگزار و علاوه بر آن بستر حضور بیش از ۲۹۹ نماینده کشور های خارجی را در ترکیه فراهم کند. در حال حاضر بالغ بر ۹۶ انجمن و شرکت بزرگ شامل انجمن تولید کنندگان فولاد، انجمن کشتی سازان، انجمن صنعتی مبلمان ترکیه، انجمن سازندگان ماشین وسایر انجمن ها و شرکت های بزرگ عضو این نهاد هستند، که می تواند نشان دهنده اهمیت و نقش محوری آن در توسعه دیپلماسی اقتصادی کشور ترکیه باشد.
پینوشت:
[۱] Economiic diplomacy of turkey 2020
[۲]Rules of Procedure of the Board of Foreign Economic Relations,.2014.29125
[۳] www.deik.org.tr
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
