مسیر اقتصاد/ از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم، طرف‌های غربی از جمله آمریکا و کشورهای اروپایی، که در طول سال‌های اخیر بسیاری از تعهدات خود در برجام را زیر پا گذاشته‌اند، بارها از لزوم بازگشت ایران به مذاکرات وین و احیای سریع برجام سخن به میان آورده‌اند.
در شرایط فعلی بازگشت دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم به مذاکرات وین و تداوم رایزنی با کشورهای غربی برای اجرای تعهداتشان در توافق برجام، باهدف رفع تحریم‌های بانکی و نفتی ایران، اقدام قابل توجیهی است. مقامات دولت سیزدهم از یک طرف نباید اقتصاد کشور را، همچون دولت قبل، معطل مذاکرات کنند و از طرف دیگر نباید تعامل با کشورهای جهان را صرفا از دریچه احیای برجام دنبال کنند؛ اما ترک زمین مذاکره قابل توجیه نیست. آنچه در مذاکرات حائز اهمیت است، «خودداری از دادن امتیازات غیرمنطقی» در کنار «تلاش برای تضمین منافع ایران» است.
۳ پیش شرط ایران برای بازگشت آمریکا به برجام
در طول هفته‌های اخیر، مقامات ایرانی ضمن اعلام زمان بازگشت به مذاکرات، ۳ پیش شرط برای بازگشت آمریکا به برجام مطرح کرده‌اند، که عبارتند از «پذیرش مسئولیت مشکلات وضعیت فعلی از سوی آمریکا و عزم این کشور برای تغییر مسیر»، «لغو تحریم‌هایی که بعد از خروج آمریکا از برجام وضع شده است» و «تضمین عدم تکرار خروج از برجام توسط دولت‌های فعلی و آتی آمریکا».
این شروط که از قول سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری مطرح شده، در وهله اول نشان می‌دهد مقامات ایرانی به خوبی آگاهند احیای برجام نیازمند اصلاح مسیر آمریکاست و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، عملا ایران نفعی از برجام نمی‌برد و اجرای تعهدات به صورت یکجانبه منطقی نیست.
شروط ایران برای احیای برجام کافیست؟
در عین حال شروطی که مطرح شده است، حتی اگر در نهایت به احیای برجام منجر شود، نمی‌تواند متضمن بهره مندی کامل ایران از مزایای تجارت با دیگر کشورها باشد. هدف ایران از مذاکرات از همان ابتدا برداشته شدن موانعی چون تحریم‌های بانکی و در نهایت فراهم شدن آزادی عمل در تجارت و فروش نفت با تمامی کشورهای طرف تجاری بود. برای تحقق چنین هدفی صرف عذرخواهی آمریکا، لغو تحریم‌هایی که در ۳ سال اخیر وضع شده و تضمین عدم خروج مجدد، کافی نیست.
عذرخواهی آمریکا که اساسا هیچ فایده‌ی روی زمینی برای ایران ندارد؛ لغو تحریم‌های ۳ سال اخیر نیز نیازهای ایران در تجارت و فروش آزادانه نفت را تضمین نمی‌کند و برای این هدف لازم است تحریم‌های اثرگذار دیگری همچون کاتسا و رویه‌های تحریم‌های ثانویه آمریکا به کلی دگرگون شود تا ریسک کشورها در توسعه تعاملات بانکی و تجاری با ایران کاهش یابد.
«تضمین حقوقی» دولت متزلزل آمریکا هیچ فایده‌ای ندارد
در نهایت درخصوص اخذ تضمین از دولت آمریکا در زمینه عدم خروج مجدد از برجام، نیز باید توجه داشت که از یک سو احتمال روی کار آمدن دولتی جمهوری خواه در انتخابات ۳ سال آینده این کشور وجود دارد. از سوی دیگر در دولت فعلی نیز بسیاری از نمایندگان کنگره این کشور مخالف احیای برجام هستند و اعلام کرده‌اند از توان خود برای ضربه زدن به منافع ایران استفاده خواهند کرد.
در چنین شرایطی اساسا اخذ هرگونه تضمینی از سوی دولت آمریکا، هیچ فایده‌ای برای ایران ندارد و به دلیل سابقه بدعهدی آمریکا و متزلزل بودن جایگاه دولت فعلی این کشور، کشورهای دیگر نیز به چنین تضمینی اعتنا نخواهند کرد.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
