مسیر اقتصاد/ سازمان همکاری شانگهای یک سازمان منطقه‌ای است که در سال ۲۰۰۱ میلادی و با حضور کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تاسیس شد. در حال حاضر کشورهایی همچون هند، پاکستان و ایران نیز به این سازمان اضافه شده‌اند و به این ترتیب این سازمان حدود نیمی از جمعیت جهان و نزدیک به ۳۰ درصد از کل تولید اقتصادی جهان را در خود جای داده است.
عضویت در شانگهای گام رو به جلوی ایران در توسعه تعاملات اقتصادی
ایران از سال ۲۰۰۵ به عضویت ناظر سازمان همکاری شانگهای درآمده بود و ماه گذشته بعد از ۱۶ سال، با عضویت دائم ایران در این سازمان موافقت شد.
آنچه مسلم است اینکه عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند مزایای متعددی برای کشور به همراه داشته باشد؛ که «ایجاد روابط نزدیک‌تر با دو کشور دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل»، «کاهش آثار تحریم‌ها» و «گسترش بازار انرژی» از جمله آن‌هاست.
کاهش آثار تحریم و گسترش بازار انرژی؛ دو مزیت شانگهای برای ایران
آغاز مسیر نگاه به شرق در دولت سیزدهم
به عقیده کارشناسان در طول ۸ سال اخیر تمرکز اصلی دولت در زمینه دیپلماسی اقتصادی، به مذاکرات برجام محدود شده بود که امروز ثمر بخش نبودن آن بر همگان نمایان شده است.
یکی از شعارهای اساسی دولت سیزدهم در زمینه توسعه روابط خارجی، برداشتن سایه مذاکرات برجام از دیپلماسی اقتصادی ایران و حرکت به سمت توسعه روابط تجاری و اقتصادی با شرق و کشورهای همسایه بوده است. در چنین شرایطی عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند نوید بخش آغاز روند نگاه به شرق و توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهایی همچون چین و روسیه و در قالب‌هایی خارج از مذاکرات برجام باشد.
عضویت در سازمان شانگهای جای توافقات تجاری دوجانبه را نمی‌گیرد
در عین حال باید توجه داشت که صرف عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای نمی‌تواند تحولی در توسعه روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورهای جهان به وجود بیاورد؛ بلکه این عضویت تنها می‌تواند بستری برای تسریع انعقاد توافقات تجاری و اقتصادی دوجانبه ایران با کشورهای هدف تجاری باشد. در عرصه تجارت جهانی امروز، انعقاد توافقات تجاری دوجانبه و ایجاد زیرساخت‌های نرم و سخت توسعه تعاملات تجاری و اقتصادی، تنها مسیر بهره‌مندی بیشتر کشورها از مزیت‌های تجارت خارجی است.
در طول دو دهه اخیر ناتوانی سازمان تجارت جهانی در دستیابی به توافق جدید، در کنار اجرای نادرست دیگر وظایف، کشورهای جهان را به سمت راهکارهای جایگزین از جمله توافقات تجاری دوجانبه سوق داده است. بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی، درحال حاضر بیش از ۳۰۰ توافق تجاری دوجانبه و چندجانبه فعال بین کشورهای جهان برقرار است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا، با بیش از ۴۲ کشور و اتحادیه تجاری دیگر در جهان توافق تجاری منعقد کرده‌اند؛ کشورهای سوئیس، نروژ، ایسلند، شیلی، سنگاپور، مکزیک و ترکیه نیز از جمله کشورهای فعال در انعقاد توافق تجاری دوجانبه با شرکای تجاری هستند. حتی چین و آمریکا نیز به ترتیب با ۱۵ و ۱۴ کشور یا اتحادیه اقتصادی، توافق تجاری دوجانبه و چندجانبه منعقد کرده‌اند.
در چنین شرایطی لازم است ایران نیز به مانند دیگر کشورهای توسعه یافته جهان، رویکرد دوجانبه‌گرایی را به عنوان راهبرد اصلی در توسعه تبادلات تجاری خارجی در دستور کار قرار دهد و برای تحقق این هدف، با شرکای اصلی تجاری خود از جمله کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، مذاکرات مستقلی را با هدف رسیدن به توافق تجاری و ایجاد ثبات در تجارت دوجانبه به سرانجام برساند.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
