مسیر اقتصاد/ در زمان تصویب قانون بودجه سال ۱۴۰۰، مهم ترین انتقادات کارشناسان کسری ساختاری گسترده و وابستگی شدید دولت به فروش دارایی و فروش سرمایه بود؛ به طوریکه هزینه‌های جاری دولت نزدیک به ۳ برابر درآمدهای پایدار، از جمله درآمدهای مالیاتی بود و بیش از ۶۰ درصد آن از محل درآمدهای ناپایدار از قبیل فروش اوراق، فروش سهام و فروش نفت تامین میشد.
درآمد خوش بینانه ۳۵۰ هزار میلیارد تومانی از فروش نفت در بودجه ۱۴۰۰
به طور خاص در زمینه درآمدهای نفتی، دولت برای سال ۱۴۰۰ با خوش بینی درخصوص مذاکرات هسته‌ای پیش بینی کرده بود به طور روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت با قیمتی در حدود ۴۰ دلار برای هر بشکه، به فروش برساند و درآمد آن را در بودجه سالانه هزینه نماید.
بر اساس این پیش بینی خوش بینانه، درآمد نفتی دولت در سال ۱۴۰۰، پس از کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت، درحدود ۱۹ میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود. با احتساب میانگینی از نرخ دلار نیمایی و دلار ترجیحی، پیش بینی میشد درآمدهای نفتی دولت با رقمی درحدود ۱۸ هزار تومان به ازای هر دلار در بازار داخلی به فروش برسد و به این ترتیب درآمد نفتی دولت در قانون بودجه ۱۴۰۰، در مجموع مبلغی در حدود ۳۵۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شد.
نکته قابل توجه اینکه حتی مجلس شورای اسلامی نیز با وجود هشدار گسترده کارشناسان در زمینه بیش برآورد غیرعلمی درآمدهای نفتی، در نهایت قانون بودجه را با ۳۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی به تصویب رساند.
تحقق ۲.۵ درصد درآمدهای نفتی در بودجه ۱۴۰۰
اما بر اساس گزارش رسمی خزانه داری کل کشور، در ۲ ماه ابتدایی سال جاری تنها ۱۵۰۰ میلیارد تومان از محل فروش نفت و فرآورده‌های نفتی درآمد به خزانه دولت واریز شده است.[۱]
بر اساس قانون بودجه قرار بود در کل ۱۲ ماه رقمی در حدود ۳۵۰ هزار میلیارد تومان از محل فروش نفت درآمد کسب شود؛ و بر این اساس در ۲ ماه ابتدایی سال جاری انتظار میرفت درآمد نفتی درحدود ۵۸ هزار میلیارد تومان باشد. بنابراین ۱۵۰۰ میلیارد تومان درآمد نفتی محقق شده در ۲ ماه ابتدایی سال جاری، تنها ۲.۵ درصد ۵۸ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده در قانون بودجه ۱۴۰۰ برای این مدت است.
مسیر اقتصاد پیش از تصویب قانون بودجه سال ۱۴۰۰، هشدار داده بود که درآمدهای نفتی در نظر گرفته شده در این قانون، بیش از ۲۰ برابر میزان صادرات نفت گزارش شده از سوی خزانه داری کل کشور در سال ۱۳۹۹ است.
برآوردهای خارجی از میزان درآمدهای نفتی ایران
درحال حاضر آماری رسمی درخصوص میزان صادرات نفت ایران در دسترس نیست. در عین حال بر اساس آمار شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها که به طور غیررسمی در خبرگزاری های خارجی منتشر میشود، میزان صادرات نفت ایران درحال حاضر در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز است. همچنین بر اساس گزارش سازمان اوپک، نفت صادراتی ایران در سال جاری میلادی در حدود ۶۰ دلار به ازای هر بشکه به خریداران آن فروخته شده است.
درصورت اتکا به تخمین‌های فوق، در حال حاضر دولت ایران ماهانه مبلغی درحدود ۶۰۰ میلیون دلار (بعد از کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت) از محل فروش نفت درآمد کسب میکند؛ که حدود ۴۰ درصد مبلغ پیش بینی شده در قانون بودجه ۱۴۰۰ است.
از مواردی همچون «در دسترس نبودن منابع ارزی حاصل از فروش نفت برای صرف در امور داخلی»، «اولویت تامین ارز مورد نیاز واردات محصولات اساسی کشاورزی با نرخ ترجیحی» و «کاهش مقطعی فروش نفت ایران در ۲ ماه ابتدایی سال جاری» از جمله دلایلی است که میتوان درخصوص تفاوت قابل توجه برآوردهای خارجی و آمار داخلی از میزان درآمدهای نفتی ایران مطرح کرد.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری فارس؛ شماره خبر: ۱۴۰۰۰۵۱۹۰۰۰۳۵۳
انتهای پیام/ حکمرانی
