مسیر اقتصاد/ بسياری از كشورهای دارنده ذخاير نفت و گاز در دنيا همچون آمريكا، عربستان، روسيه، چین، قطر و ايران، توليدكننده گاز مایع هستند. ميزان توليد گاز مایع در دنيا در سال ۲۰۱۶، در حدود ۲۸۵ ميليون تن در سال بوده است.
آمریکا، چین و عربستان بزرگترین توليدكنندگان گاز مایع جهان
شكل زیر ميزان توليد گاز مایع را مطابق با گزارش آژانس بین المللی انرژی در سال ۲۰۱۶، به تفكيک هر كشور نشان می‌دهد.
همان‌طور كه در شكل بالا ملاحظه می‌شود، آمريكا با فاصله بیش از دو برابری نسبت به چين و عربستان در مقام اول توليد گاز مایع دنیا قرار دارد و در این بین ايران دهمين كشور بزرگ توليدكننده گاز مایع در جهان است.
شكل زیر ۱۰ كشور بزرگ مصرف كننده گاز مایع را مطابق با گزارش آژانس بین المللی انرژی در سال ۲۰۱۶، نشان می‌دهد که ایران در این بین جایگاهی ندارد.
مصرف ۷۵ درصد گاز مایع تولیدی چین به عنوان خوراک پتروشیمی ها
با توجه به نمودارهای بالا كشور چين دومين توليدكننده و مصرف كننده گاز مایع در دنيا است. گاز مایع توليدی چین در سال ۲۰۱۷، برابر با ۲۹ ميليون تن و ميزان تقاضای گاز مایع اين كشور در این سال، در حدود ۵۳ ميليون تن بوده است. ضمن اینکه ميزان رشد تقاضای گاز مایع در چين طی سال‌های ۲۰۱۷ الی ۲۰۱۹ بسيار چشم گیر بوده و اين رشد تقاضا باعث افزايش ۲۵ درصدی مصرف گاز مایع در چين شده است.
افزايش تقاضای گاز مایع در چين دو دليل اصلی دارد؛ نخست بهره‌برداری از تعدادی از واحدهای پتروشیمی PDH[۱] كه هر كدام از واحدها به میزان ۸۰۰ هزار تن خوراک پروپان (برشی از گاز مایع) مصرف می‌نمايند و دوم بهره‌برداری از واحدهای پتروشیمیBDH[۲] که خوراک اين واحدها بوتان (برشی از گاز مایع) است.
سهم ۹۰ درصدی خوراک پتروشیمی ها از کل مصرف گاز مایع عربستان
عربستان با دارا بودن ۲۰ درصد از كل ذخاير نفتی و ۴ درصد از منابع گازی دنيا، سومين توليدکننده گاز مایع در جهان است. اين كشور در سال ۲۰۱۷ با توليد ۲۵ ميليون تن گاز مایع پس از آمريكا و چين، رتبه سوم را در توليد گاز مایع كسب نموده است. ضمن اینکه ميزان مصرف گاز مایع در اين كشور در حدود ۱۶.۵ ميليون تن است. بنابراین كشور عربستان بالاترين ميزان توليد و مصرف گاز مایع را در منطقه غرب آسیا دارد.
در جدول زیر ميزان و سهم مصرف گاز مایع كشورهای نفتی منطقه غرب آسیا در بخش‌های مختلف در سال ۲۰۱۶ برحسب ميليون تن مقایسه شده است [۳].
همان‌طور كه از جدول بالا مشاهده می‌شود كشور عربستان با ۱۶.۴ ميليون تن بالاترين ميزان مصرف گاز مایع را در منطقه غرب آسیا در اختيار دارد كه سهم قابل توجهی از اين ميزان مصرف، شامل خوراک واحدهای پتروشيمی برای توليد محصولات زنجیره ارزش گاز مایع همچون پروپيلن است.
همچنین بررسی روند مصرف گاز مایع در كشور عربستان از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۶، نشان دهنده‌ی افزايش مصرف گاز مایع از ۹.۲ ميليون تن در سال ۲۰۰۷ به ۱۶.۴ ميليون تن در سال ۲۰۱۶ است. اين جهش مصرف به دليل بهره‌برداری از طرح‌های پتروشیمی خوراک مایع PDH این کشور است. از جمله این طرح‌ها می‌توان واحدهای PDH شرکت‌های پلی الفین‌های سعودی[۴]، پتروشیمی پیشرفته[۵]، ملی صنایع پتروشیمی[۶]، الوها[۷] و الجبیل[۸] را نام برد. ميزان پروپان مصرفی اين ۵ واحد پتروشيمی بيش از ۳ ميليون تن است.
عقب افتادگی ایران نسبت به رقبای خود در آسیا در توسعه زنجیره ارزش گاز مایع
در جدول زیر میزان تولید و مصرف گاز مایع کشورهای عربستان و چین با ایران مقایسه شده است [۹].
با توجه به جدول بالا میزان مصرف داخلی گاز مایع در ایران تنها در حدود ۰.۵ میلیون تن و در واقع ۵ درصد از تولید گاز مایع این کشور است در حالی که این رقم در کشور عربستان به عنوان رقیب صنایع پتروشیمی ایران در منطقه غرب آسیا، در حدود ۱۵.۱ میلیون تن و در چین به عنوان قطب اقتصادی آسیای شرقی در حدود ۲۴ میلیون تن است. این ارقام همگی نشان از عقب افتادگی ایران نسبت به سایر رقبای خود در حوزه زنجیره ارزش گاز مایع است.
پینوشت:
[۱] Propane dehydrogenation
[۲] Butane dehydrogenation
[۳] گزارش آژانس بین المللی انرژی
[۴] Saudi Polyolfins Company
[۵] Advanced Petrochemical Company (APPC)
[۶] National Petrochemical Industrial Co (NatPet)
[۷] Al Waha
[۸] Al Jubail
[۹] گزارش آژانس بین المللی انرژی
انتهای پیام/ نفت و انرژی
