مسیر اقتصاد/ بر اساس گزارش اوپک در سال ۲۰۱۹، میزان ذخایر اثبات شده نفت خام جمهوری خلق چین حدود ۲۶ میلیارد بشکه است. ظرفیت پالایش نفت چین در این سال حدود ۱۶ میلیون بشکه نفت خام بوده که این رقم با احتساب پالایشگاه‌های میعانات گازی است.[۱] بدون احتساب میعانات گازی، ظرفیت پالایشی نفت خام این کشور در حدود ۱۵ میلیون بشکه خواهد بود.
تأمین ۷۰ درصد خوراک پالایشگاه های چین از طریق واردات
با توجه به متوسط راندمان نزدیک به ۸۵ درصدی پالایشگاه‌های چین، خوراک ورودی به این پالایشگاه‌ها تقریبا ۱۳ میلیون بشکه در روز است که به طور متوسط حدود ۴ میلیون بشکه از طریق تولید داخلی و ۹ میلیون بشکه باقی مانده از مسیر واردات تأمین می‌گردد. لذا میزان صادرات نفت خام نیز بسیار ناچیز گزارش شده و تقریبا ۵۰ هزار بشکه در روز است.
نمودار زیر تأمین کنندگان اصلی نفت خام کشور چین را براساس متوسط اطلاعات سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد.
با توجه به تقاضای رو به رشد داخلی برای نفت خام و قانون سقف واردات نفت خام از یک کشور در چین، نفت خام چین از کشورهای متنوعی تأمین می‌شود. لازم به ذکر است که در حال حاضر میزان صادرات نفت خام ایران به چین به شدت کاهش یافته و سهم عربستان و ایالات متحده رشد داشته است؛ چرا که این دو کشور کمبود نفت خام صادراتی از ایران را تأمین کرده‌اند.
تأمین ۷۰ درصد نفت خام مورد نیاز پالایشگاه‌های چین از طریق واردات، باعث شده است که اکثر پالایشگاه‌های این کشور در نزدیکی ساحل و مبادی واردات نفت خام این کشور احداث شود. شکل زیر محل احداث پالایشگاه‌های اصلی کشور چین را مشخص کرده است [۲].
نمودار زیر وضعیت توزیع ظرفیت واحدهای پالایشی در چین را نشان می‌دهد.
مشاهده می‌شود که نزدیک به ۴۰ درصد واحدهای پالایشی چین از ظرفیت ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه‌ای برخوردار هستند. در این میان بزرگترین پالایشگاه چین از نوع پتروپالایشگاه و با ظرفیت ۴۷۰ هزار بشکه و کوچک‌ترین پالایشگاه‌ها زیر ۱۰ هزار بشکه در روز ظرفیت داشته و به صورت محله‌ای اداره می‌شوند.
مالکیت ۹۰ درصدی شرکت های دولتی در صنعت پالایش نفت خام چین
نمودار زیر وضعیت مالکیت واحدهای پالایشی چین را نشان می‌دهد.
با توجه به نمودار بالا، تقریبا ۹۰ درصد از سهام واحدهای پالایشی این کشور در اختیار شرکت های دولتی سینوپک [۳]، شرکت ملی نفت چین [۴] و شرکت ملی نفت دریایی چین [۵] است. لازم به ذکر است که بیشتر بودن سهم سینوپک به دلیل نگاه حاکمیتی این کشور برای توسعه واحدهای پتروپالایشی است. گرچه برخی از پالایشگاه‌های در مالکیت شرکت ملی نفت چین نیز از رویکرد پتروپالایشی برخوردار هستند، اما سهم پتروپالایشگاه‌های شرکت دولتی سینوپک به مراتب بیشتر است.
راهبرد یکپارچه سازی سطوح مختلف صنعت نفت و گاز در چین
توسعه متوازن زنجیره ارزش نفت و گاز متناسب با اقتضائات هر کشور نیاز به یکپارچگی و هماهنگی دقیق بالادست و پایین‌دست دارد. از این رو کشوری مانند چین، شرکت‌های نفتی دولتی خود را به نحوی توسعه داده است که در «تمام حلقههای زنجیره ارزش نفت و گاز» حضور جدی داشته باشند.
نمونه بارز این رویکرد شرکت دولتی سینوپک است. این شرکت ۲۰ ساله، علاوه بر حضور در ۱۷ میدان نفتی چین، مدیریت ۴۳ پالایشگاه، ۲۱ پتروشیمی، ۱۵ واحد تولید الیاف، ۵ واحد لاستیک سازی، ۳ واحد رزین و ۱۳ واحد کود شیمیایی را به عهده دارد. ضمن اینکه توسعه پارک‌های شیمیایی مختلف در چین نیز شاهد بر توسعه یکپارچه و هماهنگ بالادست و پایین‌دست صنعت نفت و گاز این کشور است.
اجرای سیاست افزایش ظرفیت پالایش در کشوری مانند چین، نشان‌دهنده آن است که حتی با وجود واردات نفت خام و پرداخت هزینه‌های ناشی از تهیه و حمل آن، پالایش نفت خام می‌تواند صرفه اقتصادی داشته باشد. البته صرفه اقتصادی به شرطی اتفاق خواهد افتاد که علاوه بر پالایش نفت خام، زنجیره ارزش آن تکمیل گردد. ضمن اینکه جمهوری خلق چین با استفاده از راهبرد «یکپارچه سازی سطوح مختلف صنعت نفت و گاز» به توسعه زنجیره ارزش نفت در این کشور کمک کرده است.
پینوشت:
[۱] موسسه آماری statista.com
[۲] پایگاه اطلاع رسانی مرکز مطالعات زنجیره ارزش vcmstudy.ir
[۳] Sinopec
[۴] CNPC
[۵] CNOOC
انتهای پیام/ نفت و انرژی
