مسیر اقتصاد/ از نخستین گزارشی که به موجب آن، گروه اقدام مالی موسوم به FATF نسبت به ارائه اطلاعات و تصویب قوانین پولشویی و مقابله با تروریسم به ایران هشدار داد، ۱۳ سال می‌گذرد. دو سال بعد از این هشدار، FATF در سال ۲۰۰۹ علاوه بر توصیه به دولت‌ها مبنی بر محتاطانه عمل کردن در تعامل با ایران، خواستار اتخاذ اقدامات متقابل در مواجه با ایران شد.[۱]
با انعقاد برجام، حل مشکلات بانکی در تعاملات بین‌المللی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت در جریان مذاکرات چند ساله معرفی شد. با این حال علی‌رغم تعلیق تحریمهای آمریکا بر روی کاغذ، تغییر محسوسی در رویکرد عملی بانک‌های خارجی با ایران حاصل نشد.
«تقریبا هیچ»؛ آب سرد رئیس کل بانک مرکزی بر پیکر برجام
ولی‌الله سیف رئیس کل سابق بانک مرکزی در مصاحبه با خبرگزاری فارس با بیان اینکه «رئیس جمهور با وعده‌هایی مانند باز شدن هزار ال‌سی در روز اول اجرای برجام، انتظارات زیادی را ترسیم کرد و توقع از برجام را به صورت افراطی بالا برد»، خاطر نشان کرد، «مسائل نظام بانکی با برجام حل نشده باقی ماند و تقریباً هیچ، واقعیت و حرف دلم بود.»[۲]
علت عدم همکاری بانک‌های اروپایی؛ FATF یا تحریمهای آمریکا؟
رئیس کل پیشین بانک مرکزی با اشاره به اینکه کارشکنی آمریکا در همان دولت اوباما آغاز شده بود، علت اصلی عدم همکاری بانک‌های اروپایی حتی در زمان برجام را ترس این بانک‌ها از تحریم آمریکا عنوان کرد و چنین شرح داد که: «به طور مشخص اطلاعاتی به دست آوردیم که آمریکایی‌ها به بانک‌هایی اروپایی که با ایران کار می‌کردند، مراجعه می‌کردند و می‌گفتند شما مراقب باشید و با ایران کار نکنید. مثلا یک بانک سوئیسی که پذیرفته بود با ایران کار کند، آمریکایی‌ها با آن بانک تماس گرفته و گفته بودند نباید با ایران کار کنید، در غیر این صورت با ما طرف می‌شوید. یک بانک دیگر در آلمان بود و آمریکایی‌ها تماس گرفته و گفته بودند شما با ایران همکاری می‌کنید و اگر به این رویه ادامه دهید بانک‌های کارگزار شما را ملزم می‌کنیم با شما کار نکنند.»
این روزها دولت در امتداد نگاه ۷ ساله خود به غرب و سازوکارهای موجود در آن، حل مسائل پولی و بانکی کشور را به تصویب لوایح مرتبط با گروه اقدام مالی گره زده است. این در شرایطی است که عدم همکاری بانک‌های خارجی با طرف ایرانی، ناشی از تحریمهای ثانویه ایالات متحده است و تصویب FATF در شرایط تحریمی، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه تنها به فاش کردن مبادی دور زدن تحریم‌ها و نوعی خودتحریمی منتهی می‌شود.
کونلون بانک چین همزمان با درخواست اقدام متقابل FATF، همکاری با ایران را آغاز کرد
کونلون بانک چین که در سال ۲۰۰۹ با سرمایه اولیه شرکت ملی نفت چین و با ارز ناشی از فروش نفت ایران به چین ایجاد شد، از همان سال، با وجود درخواست گروه اقدام مالی مبنی بر رعایت احتیاط در تعامل تجاری با ایران و نیز اتخاذ اقدامات متقابل در مواجه با ایران، همکاری مالی خود با جمهوری اسلامی را آغاز کرد.
نکته جالب توجه اینکه اضافه شدن به لیست تحریمی ایالات متحده در سال ۲۰۱۲ نیز مانع از همکاری این بانک چینی با ایران نشد و این بانک تا مدت‌ها بدون توجه به تحریم‌ها و توصیه‌های FATF به این همکاری ادامه داد.
این اتفاق ثابت می‌کند که حل مشکل نظام بانکی، بیش از اجرای استانداردهای غربی نیازمند اراده سیاسی در داخل و ایجاد نقشه راهی برای تعامل با کشورها در چارچوب منطقه‌گرایی است.
پی‌نوشت:
[۱] گزارش گروه اقدام مالی در خصوص ایران (۲۰۰۹)
[۲] خبرگزاری فارس؛ شماره خبر ۱۳۹۹۰۴۰۷۰۰۰۷۹۰
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
