چرا از بین رفتن سلطه دلار در نظام پولی جهانی ناگزیر است؟

به گزارش مسیر اقتصاد پیش بینی استراتژیک، علم دقیقی نیست. به خصوص وقتی پدیده هایی را شامل می شود که رفتار آن ها توسط چندین متغیر شکل می گیرد. از این رو بررسی آینده نظام پولی جهانی یک اقدام چالش برانگیز است که نیاز به در نظر گرفتن عوامل ژئوپولیتیکی و مالی دارد.

همبستگی تغییرات حاکمیت پولی بین المللی و نیروهای ژئوپولیتیکی

از این گذشته، تاریخ نمونه های بی شماری را ارائه می دهد که در آن ها حاکمیت مالی بین المللی و امور پولی مانند آینه هایی عمل می کنند که نشان دهنده همبستگی موازی میان نیروهای ژئوپولیتیکی حاکم بر سیستم بین المللی است. نظام پولی جهانی را باید به عنوان روندی در نظر گرفت که دائماً در حال تکامل است.

به عبارتی دیگر چیزی تحت عنوان سلطه پولی بین‌المللی دائمی وجود ندارد. در نتیجه در مورد سلطه دلار آمریکا بر جهان نیز شرایط در حال گذر است و برای پی بردن به پویایی این شرایط باید به چشم اندازهای جایگزین نظام دلاری توجه کرد. به ویژه در شرایطی که دلار آمریکا با چالش های ساختاری روبرو می شود و توسط رقبای متعدد استراتژیک آمریکا مورد هدف قرار می گیرد.

برخی تحلیلگران بر این عقیده اند که انتقال پولی بین المللی می تواند صلح آمیز و تدریجی باشد. در حقیقت به نظر می رسد که بیش از گذشته، رقابت استراتژیک در حوزه نظام پولی جهانی گسترش یافته است. حتی می توان گفت در این حوزه نبردها نیز مدت هاست آغاز شده است.

چرا از بین رفتن سلطه دلار بر نظام پولی جهانی ناگزیر است؟

اما این سناریو نیز مطرح است که با وجود ظهور جایگزین‌های دلار، این ارز کماکان برتری خود را ادامه دهد. از آنجایی که آمریکا کشور قدرتمندی در حوزه نظامی، اقتصادی، اطلاعات، صنعت، ژئوپولیتیک و غیره است لذا این احتمال می رود که جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره بین‌المللی کماکان ادامه یابد.

از طرفی به عنوان یک سیاست در استراتژی بزرگ آمریکا، این کشور تمام توان خود را برای حفظ و تقویت نقش غالب ارز خود به عنوان یک واحد محاسباتی بین المللی، ابزار ذخیره ارزش و ابزار معاملاتی به کار گرفته است. در نتیجه برای تغییر ارز واحد نظام پولی جهانی به ارزی غیر از دلار همکاری های قابل ملاحظه فنی و سیاسی لازم است.

از طرفی این بحث نیز مطرح است که ذخایر ارزی دلاری قابل توجهی توسط بانک های مرکزی نگهداری می شود که موجب عدم تمایل کشورها برای اقدام علیه دلار می شود.

با این وجود باید توجه داشت که ظواهر ماجرا می تواند فریبنده باشد. اما در عمل، کشورهای رقیب آمریکا به منظور ایجاد جریان ها و کانال های مالی و پولی موازی مخصوص خود بسیار جسور و مدبر هستند. از طرفی باید در نظر داشت که بعضی اوقات کشورها منافع اقتصادی مشروع خود را فدای پیروزی می کنند.

به علاوه کشورهایی مثل چین و روسیه به خوبی می دانند که دلار یکی از سنگ بناهای اساسی قدرت ملی آمریکا است. بنابراین می توان پی برد که این کشورها حذف دلار را جزء یکی از برنامه های اساسی خود قرار داده اند. همچنین تلاش برای حفظ جایگاه کنونی مالی آمریکا در نظام پولی جهانی تلاش های سیاسی و اقتصادی فراوانی نیاز دارد که حفظ جایگاه دلار در عرصه بین المللی را سخت تر می کند.

عملیات‌های پنهانی آمریکا برای به تأخیر انداختن حذف دلار

علاوه بر این ها، موقعیت دلار با سیاست های پولی غیرمسئولانه و مارپیچ روبه رشد بدهی به شدت به خطر افتاده است؛ مسأله ای که موجب کاهش اعتماد به این ارز شده است. در حقیقت برخی از تحلیلگران بر این عقیده اند که دلار آمریکا پس از بحران مالی جهانی برای ادامه حیات خود با حمایت های شدیدی مواجه بوده است. بنابراین در مورد قابلیت اطمینان پولی به دلار در طولانی مدت تردید و عدم اطمینان منطقی وجود دارد.

همچنین سرنوشت نهایی سلطه دلار بستگی به کشورهای دیگر و تمایل آن ها برای گرفتن امتیاز گزاف در جهان وابسته به هم دارد. با این حال آمریکا بدون جنگ از چنین دارایی دست نخواهد کشید. در این زمینه عملیات های پنهانی توسط آمریکا به منظور خنثی کردن یا حداقل به تأخیر انداختن روندهای ساختاری ضد دلار می تواند به عنوان ابزاری برای محافظت از برتری دلار در دهه آینده باشد.

منبع: مجله اوراسیا plink.ir/poxCO

انتهای متن/ اقتصاد بین‌الملل