به گزارش مسیر اقتصاد ایران طی ۴۰ سال گذشته روند مثبتی در تولید گوشت قرمز داشته و در سال ۱۳۹۵ بیش از ۸۵۰ هزارتن گوشت قرمز تولید کرده است. تولید گوشت قرمز به دلیل تامین بخش بزرگی از پروتئین مورد نیاز مردم، یکی از برنامه های مهم دولت ها طی ۴۰ سال اخیر بوده است.
بر اساس آمارهای اعلامی از سوی وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید گوشت قرمز بعد از انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۹۵، حدود ۱۰۵ درصد رشد داشته است و در این سال تنها ۱۰ درصد از نیاز بازار داخلی از طریق واردات تامین می شد. با توجه به ظرفیت موجود دامداری ها، انتظار بر آن بود تا ظرف مدت کوتاهی ایران به خودکفایی در تولید این محصول برسد.
اما بررسی روند تامین و تولید گوشت قرمز طی سال های ۹۶ تا ۹۸ نشان می دهد سیاست های اقتصادی دولت در این زمینه باعث افزایش قیمت در بازارهای داخلی، رواج دلالی در واردات و توزیع گوشت قرمز و زیان شدید دامداران شده است.
کاهش ۳ درصدی تولید گوشت در فصل پائیز
دولت دوازدهم در سال ۱۳۹۶ پس از افزایش نرخ ارز برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی، اقدام به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات ۲۵ قلم از این محصولات کرد که گوشت قرمز نیز شامل آن ها بود. اما اجرای چنین سیاستی در نهایت باعث سودجویی دلالان و واردکنندگان گوشت شد و اثر منفی بر میزان تولید و مصرف گوشت قرمز در کشور داشت.
بررسی گزارش اعلامی مرکز آمار ایران برای دو سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در فصل پائیز نشان می دهد تعداد دام کشتار شده در این فصل برای سال ۱۳۹۸ نسبت به فصل پاییز سال ١٣٩۷ حدود ۳ درصد کاهش داشته است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، مقدار تولید گوشت قرمز در کشتارگاه‌های کشور در فصل پاییز ١٣٩٨، بر حسب وزن لاشه‌های کشتار شده ٨١,٤ هزار تن بوده است.[۱]
کاهش تولید گوشت قرمز در فصل پائیز از ماه های قبل از آن قابل پیش بینی بود؛ چرا که بسیاری از دامداران به دلیل واردات گسترده گوشت و افت قیمت دام با ضرر و زیان مواجه شدند. از سوی دیگر نیز قیمت گوشت قرمز به دلیل عدم تامین این محصول و وجود دلالی در روزهای منتهی به عید نوروز افزایش یافته است.
ورشکستگی دامداران به دلیل واردات گسترده گوشت قرمز
میزان واردات گوشت قرمز در ۹ ماهه اول سال ۱۳۹۷ حدود ۱۱۸ هزار تن بود که در ۹ ماهه اول سال جاری با ۱۵ درصد افزایش به ۱۳۶ هزار تن رسیده است.[۲] این در حالی است که آمار دقیقی از واردات دام زنده به کشور نیز وجود ندارد.
هر چند دولت در ۱۹ فروردین ماه سال جاری اقدام به حذف تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات گوشت کرد؛ اما تداوم سیاست های حمایت از واردات نظیر کاهش تعرفه گمرکی گوشت قرمز از ۱۲ به ۴ درصد باعث ایجاد انگیزه برای واردات بیشتر این محصول شد.
اجرای ناقص سیاست های حمایتی از تولید گوشت قرمز در کنار واگذاری اختیارات تنظیم بازار این محصول به وزارت صمت باعث شد تغییر چندانی در بازار گوشت قرمز ایجاد نشود. در حال حاضر بسیاری از دامداران در آستانه ورشکستگی قرار دارند و بسیاری دیگر نیز از تولید مجدد دام صرف نظر کردند.
مدیریت تامین و تولید گوشت قرمز نیازمند ۲ اقدام دولت
اخیرا ستاد تنظیم بازار به منظور حمایت از دامداران داخلی اقدام به تصویب خرید تضمینی دام کرده است تا از ورشکستگی آن ها جلوگیری کند. این در حالی است که راه حل اصلی مشکلات فعلی بازار گوشت، خرید تضمینی دام از دامداران نیست و دولت می تواند با هزینه های کمتری بازار این محصول را مدیریت کند.
به عبارت دیگر چنانچه دولت واردات گوشت قرمز و دام سبک به کشور را به مرور زمان کاهش دهد و بر تعرفه گمرکی واردات این محصولات بیفزاید، تولیدکنندگان داخلی توانایی تامین نیاز بازارهای داخلی را خواهند داشت.
از سوی دیگر بازپس گیری وظایف وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر تکمیل زنجیره مزرعه تا سفره ضروریست تا از این طریق فعالیت های دلالی از بازار گوشت حذف شود. دولت دوازدهم از اوایل سال جاری کلیه وظایف بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی را به وزارت صمت محول کرد که اجرای این سیاست، آثار منفی بر بازار محصولات کشاورزی در کشور داشته است.
پینوشت:
[۱] مرکز آمار ایران؛ کد خبر: ۱۱۵۳۸
[۲] روزنامه فرهیختگان؛ کد خبر: ۳۶۳۷۵
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
