به گزارش مسیر اقتصاد طبق آخرین اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، تا اسفندماه سال گذشته تعداد ۱۷ طرح پتروشیمی غیرفعال در کشور وجود داشته است. اغلب این طرح‌ها به دلیل تعریف شدن در مناطق غیرمناسب به تعطیلی کشیده شده‌اند. از این تعداد، ۴ طرح پلیاتیلن موجود در مسیر خط لوله اتیلن دنا، از جمله پتروشیمی کازرون و نودان به دلیل دوری از منابع آب ارزان و پایدار در وضعیت غیرفعال به سر می‌برند.
جدول زیر طرح‌های تعریف‌شده بر اساس خط لوله اتیلن دنا و وضعیت پتروشیمی کازرون را نشان می‌دهد:
خط لوله اتیلن دنا
طرح احداث خط لوله اتیلن دنا از سال‌ها پیش مطرح شده بود؛ تا اینکه در سال ۹۶ گفته شد عملیات اجرایی ساخت آن به زودی آغاز خواهد شد. اما پس از مدتی مدیران صنعت پتروشیمی کشور اعلام کردند که ساخت و بهره‌برداری از خط لوله دنا به پس از ساخت و راه‌اندازی پتروشیمی گچساران و پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ (به عنوان تامین‌کننده اتان) موکول شده است.
انتظار می‌رود پتروشیمی گچساران که در حال حاضر ۶۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، تا سال ۱۴۰۰ و پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ با ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسند. نفشه زیر مسیر خط لوله اتیلن دنا و موقعیت پتروشیمی‌های تعریف‌شده در این مسیر را نشان می‌دهد:
پتروشیمی پلیاتیلن کازرون و پلی‌استال نودان
طرح پتروشیمی کازرون مصوبه فروردین ۱۳۸۶ هیئت دولت بود. در ابتدا قرار بود این طرح جزئی از خط لوله اتیلن مرکز باشد که به دلیل فاصله زیاد محل احداث این پتروشیمی با خط لوله اتیلن مرکز، مصوب شد برای تامین خوراک آن از خط لوله اتیلن غرب استفاده شود.
عملیات اجرایی مجتمع پتروشیمی کازرون همزمان با سفر استانی هیئت دولت وقت به استان فارس در اردیبهشت ۱۳۸۸ و با حضور مقام‌های محلی و مدیران صنعت پتروشیمی آغاز شد.
پتروشیمی نودان نیز که در ابتدا به صورت طرح اوره و آمونیاک با ظرفیت تولید سالانه ۱ میلیون و ۷۵۵ هزار تن تعریف شده بود، در همان تاریخ کلنگ‌زنی شد. این پروژه در حال حاضر برای تولید سالانه ۲۰ هزارتن پلی‌استال طراحی شده است. لازم به ذکر است این طرح جزو طرح‌های خط لوله دنا به شمار نمی‌رود.
به این ترتیب شرکت پتروشیمی کازرون که در مهرماه ۱۳۸۷ تاسیس شد، دارای ۳ طرح اجرایی طرح پلیاتیلن سنگین، پلیاتیلن سبک خطی و طرح پلی‌استال در کارزون و نودان است که مشخصات این طرح‌ها در تصاویر زیر نشان داده شده است:
تغییر طراحی به دلیل مصرف آب زیاد
در فروردین ۱۳۹۰ عبدالحسین بیات مديرعامل وقت شركت ملي صنايع پتروشيمي ايران، در جلسه بررسی دو پتروشیمی کازرون و نودان، ضمن اظهار تاسف از عدم مطالعه کارشناسی طرح پتروشیمی نودان بیان داشت که اجراي اين پروژه به دلايل فني و اقتصادي توجيه‌ناپذير است.
همچنین به اذعان غلامحسین نوذری وزیر اسبق نفت، پتروشیمی نودان مصرف آب بالایی دارد و به همین دلیل برنامه‌ریزی شرکت صنایع پتروشیمی به این صورت پیش رفت که این پروژه به واحد پاییندستی پتروشیمی تبدیل گردد تا هم اشتغال بیشتری ایجاد و هم اینکه آب کمتری مصرف شود. [۱]
به این ترتیب طرح این پتروشیمی از اوره و آمونیاک به پلی‌استال تغییر کرد.
پتروشیمی کازرون طرحی که آغاز نشده تعطیل شد
بررسی طرح این دو پتروشیمی نشان می‌دهد که آب مورد نیاز این دو پتروشیمی در صورت بهره‌برداری بیش از ۶ میلیون مترمکعب در سال است. لذا احداث این دو پتروشیمی در منطقه کازرون که در سال‌های اخیر با بحران خشکسالی روبرو بوده است، عملا اقدامی غیر ممکن است.
منبع تامین آب مجتمع پتروشیمی کازرون سد نرگسی یا پسماند فاضلاب شهری کازرون در نظر گرفته شده است. ساخت سد نرگسی کارزون در تیرماه سال ۸۹ آغاز شد و تا کنون ۱۱۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده اما به دلیل محدویت‌های اعتباری، پیشرفت قابل توجهی نداشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این سد در حال حاضر ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و نیازمند تامین ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار است که پیش‌بینی می‌شود در صورت تأمین این میزان اعتبار، ساخت این سد تا ۲ سال آینده به اتمام برسد.
همچنین موضوع تامین آب مورد نیاز پتروشیمی نودان در حال بررسی است و تا کنون منبع تامین آب این پتروشیمی مشخص نشده است.
پیشرفت ۲ درصدی بعد از ۱۰ سال
ابهامات در تامین آب پایدار این مجتمع سبب شده است که پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از آغاز کلنگ‌زنی این پروژه‌ها، درصد پیشرفت فیزیکی پتروشیمی کازرون کمتر از ۲ درصد و پتروشیمی نودان صفر درصد باشد.
همین مسئله سبب شده است که این دو طرح در حال حاضر جزو طرح های غیرفعال پتروشیمی ایران قرار گیرند.
طبق آخرین اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ۱۳۹۷، هزینه‌های انجام‌شده جهت ساخت طرح پلیاتیلن سنگین/ سبک خطی کازرون، مبلغ ۱۲۴ میلیارد ریال بوده است. [۲]
لزوم انتقال پتروشیمی‌های کازرون و نودان به مناطق مناسب
به گفته مدیران ارشد صنعت نفت و پتروشیمی کشور، تعریف این پتروشیمی‌ها در منطقه‌ای دور از منابع تامین ارزان و پایدار آب، به عنوان مانع اصلی پیشرفت این پروژه‌ها شناخته می‌شود. این مانع همچنان که در حال حاضر سبب عدم رغبت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در این پروژه شده است، حتی در زمان بهره‌برداری نیز مشکلاتی برای این مجتمع به همراه خواهد داشت.
بنابراین ضروری است برای حفظ منابع آبی و جلوگیری از کاهش بیشتر ظرفیت سفره‌های زیرزمینی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ضمن جلوگیری از ادامه احداث این پروژه، این طرح را به مناطق ویژه اقتصادی کشور، متناسب با سند آمایش سرزمین منتقل کند.
پینوشت:
[۱] دانا؛ کدخبر: ۱۰۷۰۱۰۰
[۲] سامانه اطلاع‌رسانی کدال؛ نماد کازرو
انتهای پیام/ نفت و انرژی
