به گزارش مسیر اقتصاد در کشورهای توسعه یافته، قوانین حاکم بر نظام اقتصادی به گونه ای است که فعالیتهای سوداگرانه و غیرمولد جذابیت و توجیه اقتصادی کمتری برای افراد دارد و بیشتر سرمایه ها به سمت تولید و فعالیت های مولد هدایت می شود.
اما در ایران فعالیت های غیرمولدی همچون سوداگری در بازار ارز و سکه و مسکن نسبت به فعالیت های مولد و تولیدی بازدهی بیشتری دارند و سیل نقدینگی به این بازارها هجوم می آورد. در واقع مشکل جدی التهابات اخیر در اقتصاد کشور آن است که تعداد زیادی از سوداگران به صورت روزانه در حجم و تعداد بالا معاملاتی به منظور خرید و فروش سکه، ارز، مسکن و خودرو انجام میدهند.
اين فعاليت های سوداگرانه و غيرمولد علاوه بر ايجاد نوسانات قيمتی، به علت غير شفاف بودن از پرداخت هرگونه ماليات و حقوق عمومی نيز فرار می كنند.
رصد تراکنش های بانکی میانبری در مبارزه با فرار مالیاتی
بهترین ابزار جهت هدایت نقدینگی استفاده از مالیات های تنظیمی است. اما اجرای چنین مالیات هایی نیازمند زیرساخت هایی است و معمولا ایجاد چنین زیرساخت هایی سخت و زمان بر است. بررسی های کارشناسان و تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد که بهترین راه حل برای کشف فعالیت های سوداگرانه و مبارزه با فرار مالیاتی، رصد جریان پول در کشور است.
گلوگاهی که می توان از اینچنین فعالیت های مخربی با استفاده از ابزارهای اقتصادی جلوگیری کرد، نظارت بر تبادلات مالی و انتقال پول است که بخش عمده آن در واقع همان رصد تراکنش های بانکی است. در این حالت کلیه تراکنش هایی که از سقف مجاز تعیین شده ای که فاصله معنی داری از تبادلات مالی روزمره افراد داشته باشد، پیگیری می شوند و علت و منبع پول باید توسط واریز کننده و دریافت کننده اعلام گردد.
باید در نظر داشت که در صورت وجود اراده در متوليان امر، بدون ايجاد محدوديت برای بيش از ۹۵ درصد مردم و یا یا حتی نظارت بر حساب های بانکی آن ها می توان از اين فعاليت های مخرب جلوگیری کرد.
همچنین مزیت اصلی رصد جریان پول و حساب های بانکی این است که این روش نیازمند قانون جدید نبوده و از طریق آئین نامه های بانک مرکزی قابل اجراست. همچنین به دلیل این که همه تراکنش های بانکی در بستر IT انجام می شود رصد جریان پول با سرعت و با استفاده از سیستم های کامپیوتری امکان پذیر است.
کشورهای توسعه یافته پیشرو در رصد تراکنش ها
بررسي تجربيات كشورهای مختلف نشان مي دهد كه رصد تراکنش های بانکی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان مانند آمریکا، فرانسه، اسپانیا و … انجام می شود.
برای مثال در آمریکا رصد تراکنش ها و حساب های بانکی به شیوه زیر اجرا می شود.
وضعيت نابسامان بازار خودرو، مسكن، سكه و ارز اين ضرورت را روز به روز روشن تر كرده است؛ تصميم گيران اقتصادی كشور نيز بايد با درس گرفتن از تجربيات كشورهای توسعه يافته و رويكرد های علمی، پيشگيری از فعاليت های غيرمولد با كاهش تبادلات مالی خارج از نظام بانكی و نظارت مستمر بر تراكنش های مالی به فعاليت های مخرب اقتصاد كشور پايان دهند.
جداسازی حساب های شخصی و تجاری پیش نیاز رصد حساب های بانکی
در کشور ما حساب های شخصی و تجاری از یکدیگر تفکیک نشده است. برای مثال رئیس شرکت با حساب شخصی خود یا اطرافیان بسیاری از مبادلات مالی را انجام می دهد و این مبادلات در اظهارنامه های مالیاتی گزارش نمی شوند یا برخی از افراد با استفاده از حساب شخصی به فعالیت های تجاری می پردازند.
حساب های بانکی باید به دو دسته حساب های شخصی و تجاری تقسیم شوند. حساب های شخصی برای درآمد و مخارج متعارف در طول سال و حساب های تجاری برای انجام تراکنش های مربوط به فعالیت های تجاری اعم از افراد حقیقی و حقوقی، استفاده می شود.
همان گونه که بیان شد حساب شخصی، فقط برای استفاده های متعارف یک شخص است. همچنین همه حساب های هر کد ملی به یکدیگر متصل می شود و تراکنشهای بالاتر از سقف مجاز تعیین شده، محدود می شود و فرد باید علت این تراکنش و مبدا این پول را اعلام کند.
در مقابل حساب های تجاری هیچ گونه محدودیت سقف تراکنش ندارد؛ اما کلیه این تراکنش ها باید از طریق اظهارنامه مالیاتی شفاف شود.
آثار مثبت رصد تراکنش ها در نظام مالیاتی
یکی از مهم ترین آثار مثبت این طرح کمک به نظام مالیاتی در اعمال سیاست های مالیاتی است. اولین اثر مثبت این طرح این است که می توان کلیه فعالیت های اقتصادی افراد را برای اخذ مالیات شناسایی کرد و امکان مبارزه با بخش بزرگی از فرار مالیاتی به وجود می آید.
دومین اثر مثبت این است که با توجه به هدف این طرح، قواعد حاکم به گونه ای است که باعث می شود رفتار بسیاری از سوداگران و سفته بازان تغییر کند و به سمت فعالیت های مولد اقتصادی هدایت شوند. سهولت استفاده از مالیات های تنظیمی جهت هدایت نقدینگی مانند مالیات بر عایدی سرمایه بدون نیاز به زیر ساخت های دیگر، یکی از مزیت های مهم این طرح است.
سومین اثر مثبت این طرح نیز صحت سنجی اظهارنامه های اعلامی از سوی مودیان و کاهش فسادهای مرتبط به ممیزی ها است.
پینوشت:
[۱] وب سایت solvable
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت