مسیر اقتصاد/ در یادداشت قبل نحوه تعامل آرژانتین با صندوق بین المللی پول و دریافت اولین وام از آن و تسریع در روند آزاد سازی اقتصادی در این کشور مورد بررسی قرار گرفت. پس از آنکه نتایج نه چندان مطلوب این اقدام باعث تجدید نظر دولت در برخی از این سیاست ها شد، حاکمان آرژانتین کوشیدند تا اقتصاد را بار دیگر در مسیر آزاد سازی قرار دهند. اقداماتی که از سوی دولت های مختلف آرژانیتن در این راستا انجام شد – از جمله آزاد سازی تحرک سرمایه – زمینه را برای استحکام بیشتر پایه های «نئولیبرالیسم» در آرژانیتن فراهم نمود.
پس از کودتای ۱۹۶۶، وزارت اقتصاد آرژانتین با هدف افزایش بهره وری، رقابت پذیری و رشد سرمایه گذاری خارجی، اجرای چند برنامه را در دستور کار خود قرار داد از جمله:
اجرای این برنامه ها در این مقطع آثار مثبتی به همراه داشت، از جمله:
البته این بهبود نسبی در آرژانتین دیری نپایید. تداوم روند آزاد سازی در این کشور و اجرای قطعه های تازه ای از پازل سیاست های مبتنی بر «بازار آزاد» در قالب برنامه های «تعدیل ساختاری»، نتایج متفاوت و خیره کننده ای را در بلندمدت برای اقتصاد آرژانتین رقم زد.
ارتش آرژانتین که پس از کودتای ۱۹۶۶ زمام امور را بدست گرفت، اعلام کرد بدنبال لغو جایگزینی واردات، لغو موانع حمایت گرایانه و باز کردن راه اقتصاد به سوی بازار جهانی است. بنابراین وزارت اقتصاد به منظور تسهیل صادرات، ارزش پزو را به میزان ۳۰٪ کاهش داد.[۳] این سیاست ها تبعاتی داشت از جمله:
در سال ۱۹۷۶ انجام برخی اصلاحات مالی در دستور کار دولت جدید قرار گرفت که هدف آن آزادسازی بازار سرمایه و پیوند مؤثرتر آرژانتین با بازار سرمایه جهانی بود. از جمله این اصلاحات، تصویب قانون سرمایه گذاری جدید بود. بر اساس این قانون، دولت مسئولیت جذب منابع مالی برای شرکت های خصوصی آرژانتین را برعهده داشت و موظف بود سرمایه گذاری خارجی در این شرکت ها را تسهیل نماید و هرگونه مقررات را که موجب کنترل و اعمال محدودیت در ورود و جذب سرمایه خارجی می شد، لغو کند.
در اثر اجرای این قانون، سرمایه گذاری وسیعی از سوی شرکت ها و بانک های خارجی در شرکت های خصوصی آرژانتین صورت گرفت. در کنار این مبالغ، آرژانتین در سال ۱۹۷۷ موفق به دریافت وام مجدد از IMF به مبلغ ۱۶۰ میلیون دلار شد.[۶]اگرچه با این حجم از ورود سرمایه به آرژانتین انتظار وقوع رونق اقتصادی وسیع می رفت، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، بسیار متفاوت بود.
آزاد سازی تحرک سرمایه در این مقطع آثاری به همراه داشت از جمله:
ناگفته نماند که آرژانتین در این دوره با مشکل دیگری نیز مواجه بود و آن جنگ با بریتانیا در سال ۱۹۸۲ بود. این واقعه نیز در کنار آزادسازی سرمایه بر افزایش تورم و رکود اقتصادی مؤثر بوده است.[۱۱]
مجموع این عوامل باعث شد دولت آرژانتین در سال ۱۹۸۲ بار دیگر از صندوق بین المللی پول تقاضای وام نماید. به بیان بهتر، دریافت وام منجر به انباشت بدهی شد و زمینه را برای تقاضای مجدد وام فراهم ساخت و در نتیجه اقتصاد آرژانتین در مارپیچ بدهی-وام گرفتار شد.
سؤال مهمی که مطرح می شود این است که چرا با وجود سرازیر شدن منابع مالی گسترده خارجی به آرژانتین در اثر آزاد سازی تحرک سرمایه ، نه تنها رشد اقتصادی وسیعی رخ نداد، بلکه شاهد رکود و افزایش بدهی هستیم؟
پاسخ به این سؤال را باید در سازوکار تخصیص این سرمایه به شرکت های خصوصی یافت. بر اساس برنامه های تعدیل ساختاری، دولت ها موظفند هرگونه مقررات و کنترل در فرایند تخصیص و جذب سرمایه خارجی توسط شرکت های خصوصی را لغو نمایند. تجربه نشان می دهد لغو نظارت و کنترل دولت بر روند جذب سرمایه خارجی، موجب انحراف سرمایه جذب شده از مسیر تولید می شود و زمینه را برای فساد مالی و خروج سرمایه فراهم می نماید. در نتیجه رشد تولید متناسب با اعتبارات جذب شده محقق نمی شود و کشور درآمد کافی برای بازپرداخت اصل و سود سرمایه جذب شده را ندارد. بدین ترتیب رکود و انباشت بدهی دامن گیر اقتصاد می شود. واقعیتی که در آرژانتین و برخی از کشور های مشابه شاهد آن هستیم.
پی نوشت:
[۱] plink.ir/UqmcR گزارش سایت PBS از روند تحولات اقتصادی آرزانتین از ۱۹۴۲ تا ۲۰۰۳
[۲] سایت بانک جهانی plink.ir/WUox7
[۳] plink.ir/UqmcR گزارش سایت PBS از روند تحولات اقتصادی آرزانتین از ۱۹۴۲ تا ۲۰۰۳
[۴] مقاله ای از دانشگاه کارلوس سوم مادرید با عنوان «بی ثباتی نهادی و رشد در آرژانتین در افق بلند مدت»- دسامبر ۲۰۰۴ . plink.ir/Vm4O4
[۵] گزارش سایت Britannica از حکومت نظامیان در آرژانتین از ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۳ plink.ir/H9OJa
[۶] سایت صندوق بین المللی پول plink.ir/yXb0a
[۷] گزارشی با عنوان «بحرانی که پیشگیری نشد؛ درس هایی از آرژانتین، IMF و جهانی شدن» نوشته جان ژوست تونیسن- ژانویه ۲۰۰۳. plink.ir/dqfhT
[۸] کنفرانسی در مرکز مطالعات کلان آرژانتین با عنوان «کشف بزرگ؛ آرژانتین ۱۹۷۳-۱۹۹۱» توسط ریکاردو کابالرو و رودیگر دورنبوش- ۸ مارس ۲۰۰۲. plink.ir/ozHZI
[۹] گزارش سایت Britannica از اقتصاد آرژانتین. plink.ir/xy44y
[۱۰] کنفرانسی در مرکز مطالعات کلان آرژانتین با عنوان «کشف بزرگ؛ آرژانتین ۱۹۷۳-۱۹۹۱» توسط ریکاردو کابالرو و رودیگر دورنبوش- ۸ مارس ۲۰۰۲. plink.ir/ozHZI
[۱۱] «دولت و بازار؛ الگویی پویا برای روابط متقابل»، سید یاسر جبرائیلی، انتشارات کتاب فردا، چاپ سوم، ۱۳۹۹.
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل