حجت الاسلام محمد مادرشاهی پژوهشگر پژوهشگاه فقه نظام در گفتگو با مسیر اقتصاد به تشریح اهم مسائل نظام بانکی پرداخت. وی بانکداری را رفتاری اجتماعی دانست و گفت: متاسفانه اغلب کسانی که از دیدگاه فقهی با مسائل بانکداری روبرو میشوند، تنها رفتار یک فرد را در مواجهه با بانک مورد بررسی قرار میدهند و به تدوین احکام مربوط به آن میپردازند. اما بانک در حقیقت یک مقوله اجتماعی است و باید نظام بانکداری به عنوان یک نهاد کلان اجتماعی که تامین مالی و گردش پول را در جامعه بر عهده دارد، مورد بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: ابتدا باید بدانیم نظام اقتصادی مطلوب اسلام چیست تا بتوانیم ویژگیهای نهاد تامین کننده اعتبار و گردش مالی را در این نظام دریابیم. مهمترین مشکل نظام بانکی کنونی این است که به هیچ عنوان برای تحقق اهداف اقتصاد اسلامی طراحی نشدهاست.
این پژوهشگر افزود: مسائل مختلفی که از نظر نظام اقتصادی اسلام مهم است با شیوه کنونی بانک ابدا تامین نمیشود. از طرفی وقتی می خواهیم با نظام بانکی موجود، اهداف اقتصاد اسلامی را دنبال کنیم به علت تعارض موجود میان این دو نهاد نه تنها بانکداری اسلامی محقق نمیشود بلکه کارایی نظام بانکی موجود نیز کاهش مییابد. ما بانک را که یک نهاد مالی غربی است، گرفتهایم و در اجزای آن دستکاری کردهایم. همین امر باعث شدهاست که بانکداری ما نه کارآمدی و کارایی بانکهای غربی را داشتهباشد و نه اهداف اقتصاد اسلامی را محقق کند.
مادرشاهی در ادامه ماموریتهایی اساسی را که میتواند به واسطه ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی انجام شود، در سه گام تشریح کرد:
در زمینه شناخت واقعیتهای بانک اقدامات عمیق اندکی انجام شده و اقدامات انجام شده نیز به ندرت به گوش مسئولین رسیدهاست. به همین دلیل تلقی مسئولین نسبت به پدیده بانک تلقی دقیق و درستی نیست. همین امر موجب تصمیم گیری اشتباه در مسائل اقتصادی میشود. یکی از کارهایی که همایش میتواند انجام دهد، شناسایی واقعیتهای بانک و نظام بانکی و شناساندن آن به تصمیمگیران است.
برای برداشتن این گام، ابتدا باید وضع مطلوب را ترسیم نمود. باید دید برای تحقق یک نهاد مالی و تامین اعتبار برای نظام اقتصادی چه چیزهایی را باید در نظر بگیریم؛ چه اهدافی را دنبال میکنیم و چه مسائل کلانی حاکم بر آن است که حتما باید تامین شود تا بتوانیم به اهداف خودمان که تحقق اقتصاد مقاومتی است، دست یابیم. به عنوان مثال، بسیاری از اندیشمندان و دلسوزان اعلام میکنند که بانکداری کنونی قاتل تولید است؛ یعنی نه تنها کمکی به رونق تولید که ستون اقتصاد مقاومتی است نمیکند، بلکه آن را دچار مشکل مینماید.
پس از شناخت وضع موجود و مطلوب میتوان اهم عوامل کلان و محوری را برای حرکت به سمت وضع مطلوب ترسیم نمود. لازم به ذکر است که هماکنون اقتصاد کشور با نظام بانکی عجین شدهاست و نمیتوان ناگهان وضع مطلوب را در جامعه پیادهسازی نمود. پس از طی مراحل مذکور باید گامهایی را برای حرکت به سمت مدل مطلوب اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی ترسیم نمود و به تدریج پیش رفت.
وی در پایان تصریح کرد: اگر این همایش در این سه مقوله متمرکز شود، میتواند گامی بزرگ در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی بردارد. قطعا با اقدامات سلبی و محدود کردن برخی تواناییهای بانکها نمیتوان نظام بانکی را اصلاح کرد. برای تحقق مدل مطلوب، باید تغییرات ماهوی و ساختاری در بانک ایجاد نمود.
انتهای پیام/ نظام مالی