«بحران پیری جمعیت» در ایران مخرب‌تر از کشورهای غربی است

حسین مروتی پژوهشگر و کارشناس امور جمعیت، در گفتگو با مسیر اقتصاد نرخ باروری مطلوب برای جمعیت کشور را قریب به ۴ فرزند دانست و گفت: برخی معتقدند نرخ باروری کشور باید به ۲.۱ برسد که برابر با حد جانشینی است. اما با رسیدن به این عدد، تنها رشد جمعیت منفی نخواهد شد. اما دو مسئله محوری در مورد ایران، حفظ جوانی جمعیت یا به عبارتی مقابله با بحران پیری جمعیت و رسیدن به جمعیت ۱۵۰ میلیونی است. برای تحقق این دو هدف، نرخ باروری باید قریب به ۴ فرزند باشد.

بخشی از تاریخچه کنترل جمعیت در ایران

وی با اشاره به تلاش هایی که چند دهه گذشته در جهت کنترل جمعیت انجام شده است گفت: بر اساس برنامه اول توسعه که برای سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ تدوین شده بود، باید نرخ باروری کشور از ۶.۴ فرزند به ۴ می رسید. اما علیرغم تحقق نرخ باروری ۴ در سال ۱۳۷۱، اقدامات ضدجمعیتی ادامه یافت. در سال ۱۳۷۲ قانون جمعیت و تنظیم خانواده تصویب شد که براساس آن باید نرخ باروری به ۳ می رسید. در سال ۱۳۷۳ در کنفرانس جمعیت و توسعه قاهره، هیئتی از مسئولین کشور متعهد شدند که نرخ رشد جمعیتی کشور را به صفر برسانند. لذا با همه ابزارهای موجود اعم از ابزارهای رسانه ای و ترویجی، تک فرزندی را تبلیغ نمودند.

تفاوت بحران پیری جمعیت در ایران و کشورهای غربی

مروتی اروپا را «خانه سالمندان بزرگ» نامید، اما ابعاد و نوع بحران جمعیت در ایران و اروپا را متفاوت تلقی نمود و خاطرنشان کرد: مسئله جمعیت در ایران و کشورهای غربی دو تفاوت عمده دارد:

۱) رسیدن نرخ باروری در این کشورها از حدود ۷ به حدود ۲، ۳۰۰ سال طول کشیده است اما در ایران تنها ظرف ۲۰ سال نرخ باروری چنین افتی را تجربه نموده است. هم اکنون نیز جمعیت کشور با چنین شیب تندی در حال پیرشدن است. اروپایی ها فرصت داشتند برای بحران پیری جمعیت آماده شوند، اما ایران چنین فرصتی در اختیار ندارد.

۲) پیری جمعیت در همه این کشورها پس از توسعه یافتگی بوده است. هیچ کشور در حال توسعه ای را نمی توان یافت که دچار پیری جمعیت شده باشد. لذا ایران با ثروت کمتر و اقتصاد نابسامان تری نسبت به اروپا دچار بحران پیری جمعیت خواهدشد. این تفاوت ها نشان می دهد که خطر عمده ای متوجه ایران است و باید از طریق افزایش نرخ باروری، مانع سالخورده شدن جمعیت کشور بشویم.

انتهای پیام/ فرهنگ و گفتمان