مسیر اقتصاد/ طبق آخرین اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران تا اسفندماه سال گذشته تعداد ۱۷ طرح پتروشیمی غیرفعال در کشور وجود داشته است. اغلب این طرحها به دلیل تعریف شدن در مناطق غیرمناسب به تعطیلی کشیده شدهاند. از این تعداد، ۴ طرح پلیاتیلن موجود در مسیر خط لوله اتیلن دنا، از جمله پتروشیمی ممسنی به دلیل دوری از منابع آب ارزان و پایدار در وضعیت غیرفعال به سر میبرند.
جدول زیر طرحهای تعریفشده بر اساس خط لوله اتیلن دنا و وضعیت پتروشیمی ممسنی را نشان میدهد:
طرح احداث خط لوله اتیلن دنا از سالها پیش مطرح شده بود تا اینکه در سال ۹۶ گفته شد عملیات اجرایی ساخت آن، به زودی آغاز خواهد شد؛ اما پس از مدتی مدیران صنعت پتروشیمی کشور اعلام کردند که ساخت و بهرهبرداری از خط لوله دنا به پس از ساخت و راهاندازی پتروشیمی گچساران و پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ (به عنوان تامینکننده اتان) موکول شده است.
انتظار میرود پتروشیمی گچساران که در حال حاضر ۶۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد تا سال ۱۴۰۰ و پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ با ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی تا پایان سال جاری به بهرهبرداری برسند. نفشه زیر مسیر خط لوله اتیلن دنا و موقعیت پتروشیمیهای تعریفشده در این مسیر را نشان میدهد:
با مطرح شدن موضوع احداث خط لوله اتیلن غرب، شروع عملیات اجرایی طرحهای تعریفشده در این مسیر نیز آغاز شد. ساخت طرح پلیاتیلن سنگین ممسنی در دیماه ۱۳۸۶ در شهرستان ممسنی آغاز گردید و انتظار میرفت این پروژه در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری برسد.
قرار بود با بهرهبرداری از این طرح ۳۲۱ میلیون دلاری، سالانه ۳۰۰ هزار تن پلیاتیلن سنگین تولید شود که در تهیه لوله و بطری، ظروف، فیلم، لوازم خانگی و قطعات صنعتی، لوله های فاضلاب و ساک های دستی کاربرد دارد.
خوراک مورد نیاز این مجتمع به میزان سالانه ۳۰۵ هزار تن اتیلن مورد نیاز این طرح از خط لوله اتیلن غرب از طریق پتروشیمی گچساران به عنوان خوراک اولیه و ۷ هزار تن ۱-بوتن لازم از سایر طرحهای پتروشیمی تامین میشود.
۲ سال پس از کلنگزنی پتروشیمی ممسنی قرارداد خرید دانش فنی این مجتمع با شرکت آلمانی بازل در خرداد ۱۳۸۸ منعقد شد؛ اما تا طی ۱۰ سال پس از آن، این پروژه بدون پیشرفت فیزیکی قابل قبولی رها شده و در حال حاضر جز طرحهای غیرفعال صنعت پتروشیمی ایران قرار دارد.
طبق آخرین اطلاعات و صورتهای مالی ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ۱۳۹۷، هزینههای انجامشده جهت ساخت طرح پلیاتیلن سنگین ممسنی شامل دانش فنی طرح و داراییهای در جریان تکمیل، مبلغ ۲۱۵ میلیارد ریال بوده است. [۱]
بررسی مشخصات طرح پلیاتیلن سنگین ممسنی نشان میدهد این مجتمع به سالانه بیش از ۳ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد. جدول زیر مشخصات خوراک و سرویسهای موردنیاز این طرح را نشان میدهد:
منبع تامین آب این مجتمع از طریق حفر چاه در نظر گرفته شده بود که به گفته رهام پیکری فرماندار وقت ممسنی، چاهی برای تامین آب این پروژه حفر شد اما به دلیل اینکه بافت چاه آهکی و مناسب آب آشامیدنی بود، با توجه به نیاز شدید شهرستان ممسنی به آب، ترجیح بر این شد که این چاه برای آب آشامیدنی استفاده شود.
در خرداد سال جاری داوود ایوبی فرماندار ممسنی با اشاره به آببر بودن پتروشیمی ممسنی و نبود آب کافی در منطقه، استفاده از تصفیه پساب برای تامین آب این مجتمع را مطرح کرد و گفت که طرح استفاده از آب فاضلاب با ۴۰ میلیارد تومان هزینه، آماده بهرهبرداری است.
همچنین برای تامین گاز این مجموعه نیز باید خط گاز از شهر خومهزار، ماهور میلاتی یا بیدبلند ممسنی به سمت پتروشیمی کشیده شود تا این مجموعه بتواند عملیات اجرایی خود آغاز کند؛ که در حال حاضر تامین گاز این مجموعه نیز با ابهاماتی روبرو است. لازم به ذکر است که در طرح توجیهی اولیه پروژه، تأمین گاز این پروژه از طریق خط لوله ٥٦ اینچی ایستگاه وحدت نورآباد پیشبینی شده بود.
عدم تامین آب و گاز این مجتمع سبب شد که بارها مسئولان محلی به این مسئله اشاره کنند و خود درخواست انتقال این پتروشیمی به مکانی مناسبتر را داشته باشند؛ به طوریکه داوود ایوبی، فرماندار ممسنی اجرای طرح پتروشیمی به دلیل مشکلات مربوط به تامین آب را کاری صحیح نمیداند. همچنین رهام پیکری فرماندار سابق ممسنی نیز در گفتگویی با تاکید بر جابهجایی محل احداث پروژه، عدم تامین آب را مشکل اصلی پیشروی این پتروشیمی معرفی کرد.
همچنین محمد حسین مبشری رئیس وقت اداره امور اقتصادی و دارایی استان فارس طی سخنانی با اشاره به شرائط خشکسالی استان فارس و آسیبدیدگی منابع آب این استان، طرحهای پتروشیمی تعریفشده را فاقد توجیه فنی و اقتصادی دانسته است. به گفته وی تامین خوراک، ایجاد راه دسترسی، شرائط حمل و نقل و انتقال تولیدات و از همه مهمتر تامین منابع آب از جمله تنگناهای طرحهای پتروشیمی خط اتیلن در استان فارس است به طوریکه این موانع سبب شده است طرحهای پتروشیمی این استان در حد یک تابلو باقی بمانند.
بررسی پهنه خشکسالی استان فارس نشان میدهد که شهر ممسنی طی ۱۰ سال اخیر همواره در وضعیت خشکسالی متوسط و شدید بودهاست.
همانگونه که اشاره شد، تعریف این پتروشیمی در منطقهای دور از منابع تامین ارزان و پایدار آب، به گفته کارشناسان و مدیران استانی به عنوان مانع اصلی پیشرفت پروژه شناخته میشود. این مانع همچنان که در حال حاضر سبب عدم رغبت بخش خصوصی و سرمایهگذاری در پروژه شده است، حتی در زمان بهرهبرداری نیز مشکلاتی برای این مجتمع از جمله تعطیلی و فعالیت با ظرفیتی کمتر از ظرفیت تعریفشده به همراه خواهد داشت.
بنابراین ضروری است برای حفظ منابع آبی و جلوگیری از کاهش بیشتر ظرفیت سفرههای زیرزمینی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ضمن جلوگیری از ادامه احداث این پروژه، این طرح را به مناطق ویژه اقتصادی کشور، متناسب با آمایش سرزمین منتقل کرده و احداث طرحهای پاییندست پتروشیمی با مصرف آب کمتر و متناسب با ظرفیتهای شهرستان را در دستور کار خود قرار دهد.
پینوشت:
[۱] سامانه اطلاعرسانی کدال؛ نماد ممسنی
انتهای پیام/ نفت و انرژی