۲۸ فروردین ۱۴۰۳

رهبر معظّم انقلاب: علاج برون رفت از مشکلات کشور «اقتصاد مقاومتی» است.

شناسه: ۹۱۶۳۹ ۲۳ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۵:۳۵ دسته: دولت و حکمرانی کارشناس: محمد غیاثی
۵

هرچند حامیان نظام سرمایه داری، کاپیتالیسم را به عنوان کارآمدترین نظام اقتصادی جهان معرفی می کنند، اما این نظام اقتصادی دارای اشکالات متعددی است. نابرابری، بی ثباتی مالی، قدرت انحصاری، فاصله ضعیف و غنی، بی تحرکی، اثر خارجی و هزینه های زیست محیطیو تشویق حرص و طمع از جمله اشکالات نظام سرمایه داری است.

به گزارش مسیر اقتصاد سرمایه داری یا کاپیتالیسم، نظام اقتصادی مبتنی بر بازارهای آزاد و دخالت محدود دولت است. حامیان اقتصاد سرمایه داری معتقدند که کاپیتالیسم کارآمدترین نظام اقتصادی است که بهبود استانداردهای زندگی را امکان پذیر می سازد.

با این حال بسیاری از اقتصاددانان، از اقتصاد سرمایه داری انتقاد می کنند و مشکلات زیادی را برای آن بر می شمرند. به طور خلاصه، سرمایه داری می تواند باعث ایجاد نابرابری، شکست بازار و چرخه های اقتصادی رونق و ورشکستگی شود.

در ادامه ۷ اشکال اساسی که اقتصاددانان به این نظام اقتصادی وارد می دانند، آورده شده است:

نابرابری

منافع در نظام سرمایه داری به ندرت به طور مساوی توزیع می شود و ثروت در دست درصد کمی از جمعیت انباشته می‌شود. این بدان معنی است که تقاضا برای کالاهای لوکس غالبا محدود به درصد کمی از نیروی کار است.

ماهیت سرمایه داری به ۲ دلیل باعث می شود که نابرابری ایجاد شده افزایش یابد؛ این ۲ دلیل عبارتند از: ثروت هایی که به ارث می رسند و سود دارایی ها.

بی ثباتی

نظام سرمایه داری متکی به بازارهای مالی شامل سهام، اوراق قرضه و بازارهای پولی است؛ اما این بازارها سبب ایجاد دوره های رونق و ورشکستگی می شوند. در دوره رونق، اعطای وام افزایش می یابد و باعث ایجاد هیجان غیر منطقی در بازارها می شود که با افزایش قیمت دارایی ها همراه است.

اما زمانی که وضعیت بازار تغییر می کند، این رونق به سرعت می تواند به سقوط تبدیل شود. سقوط بازارها باعث ایجاد رکود، بحران اقتصادی و بیکاری می شود. اقتصاد سرمایه داری در زمان های مختلف از رکودهای اقتصادی طولانی مدت (دهه ۱۹۳۰)، دوره های بیکاری گسترده و کاهش استانداردهای زندگی رنج برده است.

قدرت انحصاری

در یک بازار آزاد، شرکت های موفق می توانند قدرت انحصاری به دست آورند و قیمت های بالاتری را به مصرف کنندگان تحمیل کنند.

حامیان سرمایه داری معتقدند که تنها کاپیتالیسم، آزادی اقتصادی را ممکن می سازد. اما آزادی یک انحصار می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد و مصرف کنندگان هیچ انتخاب دیگری ندارند. در قرن نوزدهم، انحصاراتی مانند استاندارد اویل، رقبا را غالبا با شیوه های رقابتی ناعادلانه خریدند و سپس بسیار سودآور شدند.

فاصله ضعیف و غنی

انحصار خریدار، قدرت بازار در به کارگیری عوامل تولید است. به عنوان مثال، شرکت ها می توانند از قدرت انحصاری برای استخدام کارگران و پرداخت دستمزدهای پایین تر برخوردار باشند. این امر باعث افزایش سود آوری شرکت ها می‌شود؛ اما به این معنا است که کارگران از سطح درآمد مساوی با صاحبان سرمایه برخوردار نیستند. به همین دلیل، با وجود افزایش سود آوری شرکت ها در بریتانیا و آمریکا در فاصله سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷، رشد واقعی دستمزدها روند ثابتی داشته است.

بی تحرکی

در یک بازار آزاد فرض بر این است که عوامل تولید به آسانی می توانند از یک بخش غیر سود آور به یک صنعت سودآور جدید منتقل شوند. اما این امر در عمل بسیار مشکل است.

به عنوان مثال، یک کارگر مزرعه که بیکار شده است، نمی تواند بلافاصله به یک شهر بزرگ پرواز کرده و شغل جدیدی پیدا کند. این شخص به محل تولد خود وابستگی دارد و ممکن است مهارت های لازم برای شغل جدید را نداشته باشد. بنابراین در جوامع سرمایه داری، دوره های طولانی بیکاری ساختاری غالبا مشاهده می شود.

اثر خارجی و هزینه های زیست محیطی

در اقتصاد سرمایه داری، دخالت دولت محدود است و وابستگی به بازارهای آزاد وجود دارد. با این حال نیروهای بازار، هزینه ها و منافع خارجی را نادیده می گیرند. بنابراین ممکن است تولید و مصرف بیش از حد کالاها باعث اثرات زیان آور بر اشخاص ثالث شود. این امر می تواند منجر به هزینه های جدی اقتصادی، آلودگی، گرم شدن زمین، باران اسیدی، از دست رفتن گونه های کمیاب و هزینه های خارجی شود که به نسل های آینده آسیب می رساند.

تشویق حرص و طمع

ماهیت سرمایه داری به دست آوردن سود است. سیستم سرمایه داری می تواند انگیزه هایی برای مدیران ایجاد کند تا از تصمیماتی که باعث افزایش رفاه اجتماعی می شود، سود ببرند. به عنوان مثال، شرکت ها از نظریه های تفاوت قیمت استفاده می کنند تا قیمت های بالاتری را از مصرف کنندگانی که می خواهند در صف منتظر نمانند، دریافت کنند.

این امر از منظر حداکثرسازی سود منطقی است. اما اگر جامعه ای وجود داشته باشد که در آن، ثروتمندان برای منتظر نماندن در صف یا ملاقات سریع تر با نمایندگان مجلس بتوانند پول پرداخت کنند، هنجارهای اجتماعی و حس بازی منصفانه کاهش می یابد.

منبع: yon.ir/VgdHb

انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل

  1. السلام علیکم و رحمت الله...
    واقعا خوشحال هستم که در جمع کسانی نظر میدهم که آنها از اندیشه های بلند علمی برخورداند.

    در رابطه به مقاله بالا باید گفت زحمات نویسنده واقعا قابل قدر و ستایش است!
    اما چون از نظر یات دانشمندان بزرگ و منابع معتبر کمتر استفاده شده بود،فکر میکنم از اعتبارش میکاهد.
    ب

    ۲۲
  2. و متاسفانه در ایران هم بله، گداهای معتبر شده باعث گسل طبقاتی شده اند که رحم و انصاف و صله رحم و وفای به عهد و هم نوع دوستی و .... کمیاب شده

    ۱۲
  3. هیچکس به معایب سرمایه داری و خصوصی سازی نمیپردازه در حالی که زندگی هزاران نفر تهدید میشن عده ای هر روز به مال و ثروت انها افزوده میشود و عده دیگر هیچ از هیچ همیشه بی گدار میمانند

    ۰۰
  4. من خیلی پیچیدگی های نظام سرمایه داری رو نمیدونم ولی میدونم سایر نظام ها مثل کمونیست اصلا بی معنی 🙄🤦🤦آخه همه باهم برابر نمیشن😑😑والله بخدا به پیر و پیغمبر نمیشن

    ۰۱


جهت احترام به مخاطبان فرهیخته، نظرات بدون بازبینی منتشر می شود. لطفا نظرات خود را جهت تعميق و گسترش بحث ارائه نمایید. نظرات حاوی توهين، افترا و تهمت به ديگران پاک می شود.