مسیر اقتصاد/ آلودگی هوا در کلان‌شهر‌های بزرگ و صنعتی همچون تهران در روزهای سرد سال به پدیده غالب تبدیل شده و کیفیت هوای موجود علاوه بر خسارت‌های فراوان به حوزه‌های سلامت، اقتصاد و آموزش کشور، سبب افزایش آمار جان باختگان حاصل از آلودگی هوا شده است. به طوری که به گزارش روابط عمومی وزارت نفت، سالانه ۷ میلیون نفر در جهان جان خود را به علت آلودگی هوا یا دلایل مربوط به آن از دست می‌دهند که سهم ایران از آن در حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر است.
تجربه کشورهای مختلف از جمله چین و مکزیک نشان می‌دهد که مسئله آلودگی هوا موضوعی قابل حل و کنترل است. در ایران قانون هوای پاک در راستای کاهش آلایندگی‌ها در سال ۱۳۹۶ تصویب شده است و ۲۳ دستگاه در آن دارای تکالیف اجرایی و نظارتی قانونی هستند.
قانون هوای پاک برای کاهش آلودگی هوا تکالیف متعددی را برای دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت نفت وضع کرده است و وزارت نفت هم اقدامات مهمی را برای عمل به مفاد این قانون انجام داده یا در حال انجام دارد که از جمله مهم‌ترین این اقدامات می‌توان به «طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقاء کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه‌های کشور» اشاره کرد.
دولت سیزدهم و وزارت نفت به منظور افزایش تولید و کیفیت فرآورده‌های نفتی در کشور، ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را در دستور قرار داده است، تا علاوه بر «تأمین امنیت سوخت کشور» و «تولید محصولات راهبردی همچون کک سوزنی و اسفنجی» به «افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی به منظور کاهش آلودگی‌های محیط زیستی» کمک کند.
همسویی طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقاء کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاهی با قانون هوای پاک
بر اساس ماده ۱۸ قانون هوای پاک (مصوب ۱۳۹۶/۰۴/۲۵ مجلس شورای اسلامی)، وزارت نفت مكلف است سوخت توليدی كشور از جمله بنزين، نفت گاز، نفت كوره و نفت سفيد را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه كند. در همین راستا تعدادی از پروژه‌های افزایش ظرفیت و کیفی‌سازی فرآورده‌ها در پالایشگاه‌های اصفهان، آبادان و لاوان به بهره‌برداری رسیده است و در پالایشگاه‌های تبریز و شیراز در دست پیگیری بوده که عناوین این طرح‌ها و پروژه‌ها در ذیل آمده است[۱]:
- طرح ارتقای کیفی پالایشگاه اصفهان با ظرفیت تولید ۱۶ میلیون لیتر در روز گازوئیل با کیفیت یورو ۵
- طرح تثبیت و نوسازی پالایشگاه آبادان با هدف کاهش تولید ۴ میلیون لیتر در روز نفت کوره
- طرح بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه لاوان با هدف تولید حدود ۱.۱ میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو
- احداث واحد تولید هیدروژن و PSA پالایشگاه تبریز به منظور افزایش ظرفیت واحد تصفیه گازوئیل با کیفیت یورو
- احداث واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز با هدف ارتقای کیفیت ۵.۱ میلیون لیتر در روز بنزین تولیدی این پالایشگاه به استاندارد یورو ۵
تداوم سودآوری پالایشگاهها نیازمند رعایت استاندارد‌های جدید سوخت
افزایش کیفیت سوخت مصرفی‌ها خودرو‌ها، راهکار اساسی کاهش آلودگی هوا است
افزون بر این طرح‌ها، دیگر طرح‌های ارتقای کمی و کیفی سوخت و فرآورده‌های نفتی تولیدی همچون شیرین‌سازی نفت کوره (کاهش گوگرد نفت کوره) و ارتقاء استاندارد سوخت‌ها به یورو ۵ در سایر پالایشگاه‌های کشور باید توسط وزارت نفت پیگیری شوند و در صدور مجوز‌های محیط زیستی آن‌ها توسط سازمان حفاظت محيط زيست به منظور اجرای قانون هوای پاک و کمک به کاهش تداوم آلودگی‌های هوا تسهیل‌گیری شود. چرا که یکی از راهکار‌های اساسی کاهش آلودگی توسط خودرو‌ها، افزایش کیفیت سوخت مصرفی آن‌ها است و افزایش کیفیت سوخت تنها با اجرای «طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقاء کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاهی» امکان‌پذیر است.
اجرای قانون هوای پاک و توسعه صنعت بانکرینگ با اجرای طرح‌های ارتقاء پالایشگاهی
با توجه به استاندارهای جدید سوخت مانند IMO 2020 و لزوم توسعه صنعت بانکرینگ به عنوان یکی از محور‌های اقتصاد مقاومتی، شیرین‌سازی نفت کوره علاوه بر افزایش سهم کشور از درآمد ۳۰ میلیارد دلاری صنعت بانکرینگ کشورهای حوزه خلیج فارس و افزایش حاشیه سود پالایشگاهها، سبب «افزایش تولید ناخالص ملی»، «اشتغال‌زایی»، «جلوگیری از خروج ارز از کشور و ارزآوری»، «توسعه مناطق ساحلی و دریایی» نیز خواهد شد.
دیگر اقدامات وزرات نفت در راستای کمک به قانون هوای پاک
وزارت نفت برای بهبود کیفیت هوا تنها به قانون هوای پاک اکتفا نکرده و برای کاهش ورود آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای به جو، اقدام‌های دیگری را نیز در دستور کار قرار داده است. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرمایه‌گذاری برای جمع‌آوری گازهای مشعل
- اجرای طرح کهاب یا طرح کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین
- تحویل سوخت گاز طبیعی به نیروگاه‌ها به میزان ۲۳ میلیون مترمکعب در روز به منظور کاهش مصرف سوخت مایع گازوئیل و نفت کوره در نیروگاه‌ها به میزان ۴ میلیون لیتر در روز
- جمع‌آوری اطلاعات و بهینه‌سازی موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی توسط شرکت ملی گاز ایران مطابق با ماده ۱۷ قانون هوای پاک
از جمله مهم‌ترین اقدامات فوق، طرح جمع‌آوری گازهای فلر است چرا که جمع‌آوری گازهای همراه میادین نفت و گاز علاوه بر کاهش ورود آلاینده‌ها به جو، تأمین‌کننده خوراک واحدهای پتروشیمی نیز خواهد بود. در واقع با توجه به کسری گاز در کشور و عدم تأمین خوراک صنایع به‌ویژه پتروشیمی‌ها در زمستان، طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه سبب افزایش تولید خوراک و در نتیجه کاهش اختلاف ۲۵ میلیون تنی بین ظرفیت اسمی و عملیاتی صنعت پتروشیمی می‌شود.
پی‌نوشت:
[۱] خبرگزاری شانا، شناسه خبر: ۴۶۶۸۳۶
انتهای پیام/ انرژی
