به گزارش مسیر اقتصاد نشست «فرصت‌ها و چالش‌های سامانه مودیان» روز چهارشنبه ۹ آذر ماه، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور برگزار شد. این نشست، اولین نشست تخصصی از نهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۱ اسفند سال جاری با موضوع «نظام مالیاتی؛ عادلانه و هوشمند» برگزار خواهد شد. در این نشست ابعاد، الزامات و مهمترین مسائل مربوط راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی مورد بررسی قرار گرفت.
هوشمندسازی و حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک کارکرد اصلی سامانه مودیان
در ابتدای نشست افشین محمودیان معاون مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی، ضمن اشاره به مراحل تکمیل سامانه مودیان گفت: در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از مشمولین سامانه مودیان، برای ثبت نام اقدام کرده‌اند و در این زمینه با شرکت‌های حقوقی و فعال در بورس و فرابورس مشکلی ندارد و مشکل اصلی ما با شرکت‌ها و کسب و کارهای خرد است. بر این اساس تا به امروز حدود ۶ میلیون حساب در سامانه مودیان ثبت شده است.
معاون مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی، سامانه مودیان را یکی از پایگاه‌های داده طرح جامع مالیاتی دانست و افزود: هدف این سامانه و این طرح هوشمندسازی و حسابرسی مبتنی بر ریسک است. بنابراین انتظار می‌رود طرح جامع نیز با تکمیل پایگاه‌هایی همچون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، عملیاتی شود و از وضعیت فعلی خارج گردد.
وی مواردی همچون کاهش فرار مالیاتی، افزایش درآمدهای مالیاتی دولت، رفع مشکلات در ارتباط بین مودیان و سازمان امور مالیاتی را از دیگر مزایای سامانه مودیان برشمرد و افزود: این طرح بیش از ۷۰ ذی نفع در کشور دارد که یکی از آن‌ها سازمان امور مالیاتی است و مزایای متعدد دیگری از جمله در مدیریت اقتصاد کشور بر آن مترتب است. درخصوص جامعه پذیری سامانه مودیان و تسهیل اجرایی شدن آن نیز سازمان امور مالیاتی اقدامات متعددی انجام داده و جلسات متعددی با مودیان، از جمله مودیان حاضر در بورس و فرابورس، برگزار کرده است. به عقیده ما این روند افزودن مودیان بزرگ راهبرد بهتری است و به مرور مودیان کوچک تر نیز با دیدن شرایط مودیان بزرگ، حاضر به همکاری و حضور در این سامانه خواهند شد.
مالیات بر عایدی سرمایه نباید معطل تکمیل سامانه مودیان شود
در ادامه نشست علی نصیری اقدم عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، رفع مشکلات در ارتباط بین مودیان و سازمان امور مالیاتی را مهمترین کارکرد سامانه مودیان دانست و افزود: با صدور فاکتور الکترونیک، از مبدا، اطلاعات دریافت و پرداخت مالیاتی اخذ میشود و نیاز به ارائه اطلاعات و خوداظهاری مودیان کاهش می‌یابد و مشکلات در ارتباط مودیان و سازمان امور مالیاتی برطرف میشود. اما نکته بسیار اساسی جامعه پذیر بودن چنین سامانه‌هایی است و در واقع درصورتی که با شرایط حاکم بر اقتصاد کشور همخوانی نداشته باشد، اجرایی شدن و تحقق اهداف آن بسیار دشوار است. درواقع صرف اینکه چنین سامانه‌ای در کشورهایی همچون کره‌جنوبی و ترکیه به طور موفق اجرایی شده دلیلی بر آن نیست که در ایران نیز موفق باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ضمن اشاره به اهمیت استفاده از تجربه ناموفق طرح جامع مالیاتی، گفت: اصل بحث در طرح جامع مالیاتی این است که مبتنی بر ریسک، داده‌های الکترونیک را با داده‌های خوداظهاری شده، تطبیق یابد؛ اما در حال حاضر این طرح بعد از سال‌ها هنوز تکمیل نشده و نتایج آن نیز به درستی مورد استفاده قرار نمیگیرد و در چنین شرایطی مطرح کردن سامانه جدید محل سئوال است.
نصیری اقدم در ادامه تاکید کرد: آنچه مسلم است اینکه حتی اگر سامانه مودیان بخواهد به درستی فعال شود، به زمان زیادی نیاز دارد و اکنون در ابتدای کار است. بنابراین فعلا نباید به دنبال این باشیم که دیگر مالیات‌ها از جمله مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر مجموع درآمد معطل این سامانه بماند. اجرای سامانه مودیان نیازمند اصلاحات زیادی در بخش‌های مختلف کشور از جمله در سازمان ثبت اسناد و دیگر حوزه‌هاست و از این جهت به نظر می‌رسد اجرایی شدن آن به زمان بسیار زیادی نیاز دارد. مشکل دیگر اجرایی کردن این سامانه این است که به دلیل شفاف شدن و عادلانه شدن اخذ مالیات، مخالفینی دارد که در شرایط جدید باید مالیات بیشتری بپردازند و به طور حتم در مسیر اجرایی شدن آن مانع ایجاد می‌کنند یا نحوه اجرا را به نحوی تغییر می‌دهد که از مسیر اصلی منحرف شود.
اطلاع رسانی و آموزش حلقه مفقوده تکمیل سامانه مودیان مالیاتی
در ادامه محمدرضا جعفریان مشاور مالیاتی اتاق اصناف، ضمن اشاره به تجربه ناموفق طرح جامع مالیاتی در سامانه مودیان مالیاتی از جهت ایجاد شفافیت در اقتصاد کشور بسیار کارآمد است و باید اجرایی شود. اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود اینکه قانون باید با اقبال عمومی همراه شود و از سوی مودیان پذیرفته شود. این مهم نیز نیازمند اطلاع رسانی و آموزش کافی است که به عقیده من تا به حال اینطور نبوده است. در ماه‌های اخیر اقدامات متعددی در بخش‌های مختلف مربوط به حوزه مالیات به یکباره در دستورکار قرار گرفته که مخالفت فعالین کسب و کار را درپی داشته باشد و انتظار ما این است که از تکرار چنین اقداماتی جلوگیری شود. همچنین لازم است مودیان به مرور زمان در سامانه مودیان اضافه شوند و اینطور نباشد که بخواهیم در وقت کوتاهی همه مودیان را اضافه کنیم.
سامانه مودیان قابلیت همخوانی با شرایط اقتصاد ایران دارد
در ادامه جواد اسکندری کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس، ضمن برشمردن مزایای متعدد سامانه جامع مالیاتی، گفت: برخلاف طرح جامع مالیاتی که از اساس طرحی متناقض و غیر قابل اجرا بود، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان قابلیت اجرا دارد و میتواند برای کشور بسیار مفید باشد. آموزش و اطلاع رسانی درخصوص این سامانه باید به نحو مناسبی در دستورکار قرار بگیرد، اما همخوان شدن این سامانه با شرایط حاکم بر کشور نباید به عنوان یک مانع در اجرای کار و دلیلی برای اتلاف وقت مطرح شود.
کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: این طرح مزیت‌هایی از جمله کاهش اتلاف وقت و مراجعه حضوری دارد و خصوصا برای مودیانی که قصد فرار مالیاتی ندارند، بسیار مورد توجه قرار میگیرد. به طور خاص مشمول شدن تدریجی مودیان نیز از جمله اقداماتی است که باید در کنار آموزش و اطلاع رسانی در دستورکار قرار بگیرد. با وجود اهمیت بالای تکمیل سامانه مودیان، تکمیل آن زمان زیادی نیاز دارد و به هیچ عنوان نباید اجرای دیگر قوانین مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی سرمایه نباید معطل اجرای این سامانه باشد.
سامانه مودیان فرصتی برای ایجاد تحول دیجیتال در اقتصاد کشور است
در ادامه محمدرضا رسولی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، ضمن تاکید بر اینکه تنها یک بعد سامانه مودیان و قانون پایانه‌های فروشگاهی مربوط به حوزه مالیات میشود، گفت: هدف اصلی آن شفافیت زنجیره‌های تامین و تولید در کشور است. اجرایی شدن این سامانه به منزله یک تحول دیجیتال در کسب و کارهای کشور است و در نهایت به عادلانه شدن مناسبات مالیاتی نیز منجر میشود. بنابراین یکی از مهمترین فواید این سامانه کمک به بهبود حکمرانی اقتصادی در کشور است و اجرای چنین موضوعی توسط سازمان امور مالیاتی به تنهای منطقی نیست و باید در سطح بالاتری این مهم پیگیری شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران یکی از مهمترین چالش‌های تکمیل سامانه مودیان مالیاتی را مخالفت ذی نفعان وضع موجود عنوان کرد و افزود: به طور طبیعی عدم شفافیت برای عده‌ای نفع ایجاد کرده است و بنابراین در مقابل اجرایی شدن طرح‌هایی همچون سامانه مودیان مقاومت می‌کنند و این مسئله یکی از مهمترین موانع تکمیل این سامانه است و مشوق‌های موجود در قانون نیز به هیچ عنوان با منافع فعلی این عده قابل مقایسه نیست و انگیزه همراهی برای آن‌ها ایجاد نمی‌کند. بنابراین تکمیل و اجرای مناسب سامانه مودیان نیاز به عزمی جدی برای مقابله با ذی نفعان عدم شفافیت فعلی دارد.
کارشناسان مالیاتی درخصوص مزایای سامانه مودیان اتفاق نظر دارند
در پایان نشست محمد نوری کارشناس مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی، مزایای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را به مراتب بیشتر از هزینه‌های آن دانست و تاکید کرد: برای اقتصاد کشور ایجاد می‌کند و از جهت هزینه و فایده طرح بسیار مطلوبی است. اغلب کارشناسان اتفاق نظر دارند که اجرای سامانه مودیان مالیاتی به شفافیت مناسبات اقتصادی و اخذ عادلانه مالیات‌ها منجر میشود. در واقع حسابرسی پیشینی و مبتنی بر ریسک به مراتب بهتر از حسابرسی بر اساس ممیز محوری و برآورد مالیات مودیان است. بررسی کشورهایی که اخیرا به دستاوردهایی در حوزه مالیات دست یافته‌اند هم نشان می‌دهد که به طور ویژه از ابزارهای هوشمندسازی در این عرصه به عنوان راه میانبر استفاده کرده‌اند. از این جهت تکمیل سامانه مودیان مورد اتفاق نظر است و تنها بحث درخصوص کیفیت اجرای این قانون است.
وی افزود: اما در عین حال الزاماتی وجود دارد که اگر به آن‌ها توجه نشود، در مرحله اجرا اهداف تعیین شده برای این سامانه محقق نمی‌شود. تدابیری برای اطلاع رسانی و آموزش به منظور همراهی مودیان از الزامات اجرای این سامانه است که در دستورکار سامان امور مالیاتی قرار دارد. علاوه بر این لازم است شرایطی اتخاذ شود که این قانون در بین مودیان مقبولیت پیدا کند.
نوری در پایان گفت: اما چیزی که عمیق تر است اینکه شکاف مالیاتی در کشور بسیار زیاد است و درآمدهای بالقوه مالیاتی در کشور به مراتب بیشتر از میزانی است که امروز از مودیان اخذ میشود. بنابراین باید فرار مالیاتی و شکاف مالیاتی کاهش پیدا کند و این به معنی افزایش قابل توجه درآمدهای مالیاتی است. بنابراین یکی از مزایای هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور باید افزایش درآمدهای دولت از طریق اخذ عادلانه مالیات‌ها باشد.
انتهای پیام/ مالیات
