مسیر اقتصاد/ درحال حاضر کارشناسان اتفاق نظر دارند که در صورت وقوع زلزله بالای ۷ ریشتر، مدیریت تهران و کشور فلج خواهد شد؛ چرا که حاکمیت، شامل قوای مجریه، مقننه، قضائیه، ستاد کل نیروهای مسلح و مجامع تخصصی، همگی در تهران واقع شده‌اند و زلزله‌ای با این شدت، هم ساختمان‌های دولتی و هم مسکونی را ویران خواهد کرد.
ساختمان‌های تهران روی گسل زلزله هستند
مسأله این است که ساختمان‌های نامقاوم تهران روی گسل‌های فعال واقع شده‌اند. تهران در محصور گسل‌های متفاوتی است ولی براساس گزارش آژانس بین‌المللی مطالعات زلزله ژاپن (جایکا) در سال ۱۳۸۰، گسل شمال تهران توانمندی وقوع زلزله تا ۷.۲ و گسل جنوب تهران قدرت ایجاد زلزله ۷ ریشتر را خواهد داشت.
طبق گزارشات زمین‌شناسی، تاکنون ۶ زلزله بالای ۷ و یک زلزله بالای ۶.۵ ریشتر در تهران رخ داده است که منشأ ۴ مورد از آنها گسل مشأ – فشم بوده است. آخرین زلزله رخ داده در تهران در سال ۱۸۳۰ میلادی یعنی ۱۹۱ سال پیش بوده است؛ در حالی که میانگین فاصله زمانی ۷ زلزله بالای ۷ ریشتر رخ داده از قرن ۸ میلادی تا به امروز ۱۵۵ سال یکبار بوده است.
چرا ریسک مدیریت بحران در تهران بالاست؟
استقرار نهادهای حاکمیتی، بالغ بر ۳۰ درصد صنایع، ۱۷ درصد از جمعیت کل کشور و بخش زیادی از نخبگان، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های تراز اول در تهران و نیز افزوده شدن سالانه ۱۰۰ هزار نفر به جمعیت این شهر، باعث شده است ریسک مدیریت بحران در صورت وقوع مخاطراتی مثل زلزله بسیار بالا باشد.
با وجود موارد بالا هنوز برای بسیاری از مسئولین اهمیت انتقال مرکز سیاسی و اداری از تهران به مکان دیگر درک نشده است. از تخریب ساختمان پلاسکو در ۳۰ دی ۱۳۹۵ زمان زیادی نمی‌گذرد؛ تنها آواربرداری این ساختمان ۲ هفته طول کشید و این فقط یک ساختمان در تهران بود که تخریب شده بود. حال اگر زلزله بالای ۷ ریشتر در تهران بیاید مشخص نیست چه تعداد از چنین ساختمان‌هایی در تهران فروخواهند ریخت؟!
تهران بعد از وقوع زلزله بالای ۷ ریشتری چه شرایطی خواهد داشت؟
تهران دارای ۲۲ منطقه و دارای مساحتی نزدیک به ۷۰۰ کیلومترمربع است. طول بزرگترین خیابان تهران از تجریش تا ولیعصر ۱۷ کیلومتر است؛ یعنی اگر ماشینی با سرعت ۶۰ کیلومتر بر ساعت در این خیابان حرکت کند بدون توقف ۱۷ دقیقه طول خواهد کشید تا به راه آهن برسد. حال تصور کنید تهران دچار زلزله بالای ۷ ریشتر شود. قطعا ساختمان‌ها، تیرهای چراغ برق، درختان و شاید پل‌ها، آوارهایی خواهند بود که عبور و مرور را با مشکل مواجه خواهند کرد و عبور از چنین مسیری برای خروج از تهران شاید محال باشد.
این تمام ماجرا نیست! با تخریب دکل‌های مخابراتی امکان تماس تلفنی وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر امکان اتصال برق، گاز و آب در شرایط بحرانی هفته اول که باید امدادرسانی صورت گیرد، وجود نخواهد داشت. در این شرایط که ممکن است تهران جرح و مرگ میلیونی را تجربه کند و تمامی خدمات قطع باشد، امکان مدیریت توسط مدیرانی که خانواده آنها نیز در معرض خطر مرگ هستند چگونه امکان‌پذیر خواهد بود؟ بدیهی است در شرایطی که هم منزل مدیران ستادی و هم ساختمان‌های اداری تخریب شده باشد و هم مسیرها مسدود شده باشند امکان مدیریت شهر تهران وجود نخواهد داشت. در این شرایط علاوه بر تهران، کل کشور نیز در معرض بحران مدیریت قرار می‌گیرد.
مقاوم سازی ساختمان‌های دولتی راهکار مطلوب مقابله با زلزله نیست
شاید راهکار مقاوم‌سازی ساختمان‌های دولتی به منظور کاهش اثرات زلزله در تهران مطرح شود؛ ولی مقاوم‌سازی ساختمان‌های عریض و طویل دولتی دارای هزینه بسیار بالایی است و برای بازسازی هر مترمربع ساختمان باید نزدیک به ۲.۵ میلیون هزینه شود. در چنین حالتی ساختمان‌ها از نظر زیبایی نیز دچار مشکل خواهند شد.
با این حال در صورت اقدام به مقاوم‌سازی ساختمان‌های اداری دولت، امکان مدیریت بحران توسط مدیران ستادی در شرایط وقوع بحران وجود نخواهد داشت؛ چرا که خود و خانواده مدیران نیز از مخاطرات ناشی از زلزله ایمن نخواهند بود.
راهکار آمادگی برای مقابله با زلزله احتمالی در تهران چیست؟
زلزله آتی تهران اجتناب‌ناپذیر است؛ ادامه وضع موجود موجب خواهد شد که در صورت وقوع زلزله بالای ۷ ریشتر، چند میلیون نفر در آستانه مرگ قرار بگیرند. بنابراین لازم است قبل از وقوع بحران، مدیریت بحران انجام بگیرد.
تفاوت شهر تهران با دیگر کلانشهرها در این است که در صورت وقوع زلزله، بحران به دلیل تخریب ساختمان‌های حاکمیتی، ابعاد ملی خواهد داشت. مقاوم‌سازی این ساختمان‌ها قبل از وقوع زلزله گزینه قابل تأملی است ولی هزینه‌ای نزدیک به ساخت دارد و حتی در صورت مقاوم‌سازی این ساختمان‌ها، شرایط زلزله اجازه مدیریت بحران را نخواهد داد.
در چنین شرایطی ساخت یک پردیس یکپارچه سیاسی و اداری به همراه منازل مسکونی چاره کار است. این پردیس از آنجایی که تهران روی گسل است و ظرفیت زیستی آن به اتمام رسیده است، نمی‌تواند در تهران ساخته شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود یک پردیس سیاسی و اداری مقاوم در برابر زلزله به همراه ساختمان‌های مسکونی در یک فاصله مناسب از تهران ساخته شود و در فرصت مقتضی و به صورت مرحله‌ای، نهادهای حاکمیتی و جمعیت فعال در این مراکز، از تهران به این پردیس سیاسی و اداری نقل مکان کنند.
انتهای پیام/ حکمرانی
بیچاره مردم که کسی به فکرشون نیست ... وقتی رسانه ای برای مسئولین باشه باید هم برای مسئولین راهکار بده ... شماها از زلزله در امان باشید گور بابای مردم ...
الان چون بسیاری از خدمات در تهران متمرکز شده، امکان اینکه به مردم گفته بشه از تهران بروند وجود نداره؛ به مردم نمیشه زور گفت؛ ولی اگر مسئولین و خانواده‌هاشون از تهران به جای دیگه نقل مکان داده بشوند، بعد به مرور مراکز درمانی، مراکز دانشگاهی، مراکز مالی، مراکز بانکی و ... که جلب کننده جمعیت هستند هم به شهرهای دیگه منتقل بشوند، مردم هم به مرور از تهران خارج میشن و میشه تدابیر مناسب برای مقاوم سازی در مقابل زلزله رو هم در تهران اجرایی کرد. پس اینطور نیست که صرفا برای مسئولین راهکار داده شده باشه، بلکه چون مردم رو نمیشه به زور از تهران خارج کرد، مسئولین باید در اولویت باشند. اتفاقا الان خروج از تهران و ساکن شدن در یک شهر جدید با فاصله از تهران اصلا جذابیتی نداره، چون همه خدمات در شهر تهران قابل دسترسه.