مسیر اقتصاد/ همان‌گونه که در گزارش قبل اشاره شد، کشور آلمان از نظر انرژی کاملا به منابع خارجی وابسته است و در واقع بزرگترین مصرف کننده و وارد کننده انرژی فسیلی در اروپا محسوب می‌شود. ضمنا با توجه به اینکه آلمان از جمله کشورهای پیشگام و مهم تولید محصولات پتروشیمیایی در دنیا است، این کشور وابستگی شدیدی در بخش مصارف غیر انرژی شامل صنایع پتروپالایشی و پتروشیمیایی، به واردات نفت خام و گاز طبیعی دارد.
ظرفیت ۲ میلیون بشکه ای پالایش نفت خام آلمان
کشور آلمان دارای ۱۳ پالایشگاه است که در مجموع ظرفیت پالایشی نفت خام آن‌ها به حدود روزانه ۲ میلیون بشکه می‌رسد و از این نظر بالاترین رتبه را در اتحادیه اروپا دارد. البته تعداد پالایشگاه‌های آلمان در سال‌های اخیر اندکی کاهش پیدا کرده، اما «کیفیت فرآورده‌های تولیدی» آن‌ها ارتقا یافته است. در حقیقت تعداد پالایشگاه‌ها در آلمان از ۱۶ پالایشگاه در سال ۲۰۰۹ به ۱۳ پالایشگاه در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است اما سرمایه گذاری زیادی در راستای بهینه سازی و افزایش بهره‌وری آن‌ها صورت گرفته است.
نمودار زیر مجموع ظرفیت پالایش نفت خام آلمان در سال‌های اخیر را نشان می‌دهد.
اکثریت پالایشگاه‌های آلمان در مالکیت شرکت‌های انرژی چند ملیتی خارجی قرار دارند و هزینه‌های حمل و نقل بالا و الزامات و قوانین محیط زیستی سختگیرانه کشور آلمان، همچنان نتوانسته مانع از فعالیت این پالایشگاه‌ها شود؛ هر چند این شرایط می‌تواند از گسترش بیشتر ظرفیت‌های تولیدی در صنعت پالایشی آلمان جلوگیری کند.
نمودار زیر روند واردات و صادرات فرآورده‌های نفتی آلمان طی دو دهه اخیر را نشان می‌دهد که همچنان واردات فرآورده‌های نفتی روندی صعودی دارد.
صنعت پالایش نفت آلمان به طور کامل آزاد سازی شده است و دولت آلمان نقش و سهمی در مالکیت هیچ کدام از شرکت‌های نفتی ندارد و آلمان از نظر ظرفیت پالایشی در اروپا در رتبه اول قرار دارد. ضمن اینکه تولید بالادستی نفت خام در دست چندین شرکت محدود است اما شمار شرکت‌های فعال در عملیات‌های پایین دستی و پالایشی و بخش‌های خرده فروشی نفت، زیاد است.
آلمان سومین تولید کننده محصولات پتروشیمیایی و شیمیایی دنیا
کشور آلمان حدود ۸ درصد از حامل‌های انرژی تولیدی و وارداتی خود را به عنوان ماده اولیه تولید محصولات پتروشیمیایی در زنجیره ارزش نفت و گاز به کار می‌برد. این کشور با تولید سالانه ۱۶۸ میلیارد دلار محصولات پتروشیمیایی و شیمیایی، پس از چین (۱۳۹۷ میلیارد دلار) و آمریکا (۵۰۴ میلیارد دلار)، «سومین تولیدکننده» این دسته از مواد در دنیا است و در واقع ۴.۵ درصد از سهم تولیدات این بازار را تصاحب کرده است.
آلمان بدون بهره مندی از منابع نفت و گاز، با ۱۱۶ میلیارد دلار صادرات، پس از آمریکا (۱۲۴ میلیارد دلار)، «دومین صادرکننده بزرگ مواد پتروشیمیایی و شیمیایی» در دنیا است. عمده صادرات آلمان نیز به مقصد کشورهای اروپایی است و تنها ۳۰ درصد به سایر نقاط دنیا صادر می‌شود؛ که نشانگر سیاست تجارت منطقه‌ای این کشور در بازار مواد شیمیایی است. از طرفی حدود ۸۰ درصد از تولیدات شیمیایی آلمان به مواد پتروشیمی مربوط می‌شود.
توسعه صنایع پتروشیمیایی آلمان مبتنی بر الگوی پارک‌های شیمیایی
توسعه صنایع پتروشیمیایی و شیمیایی آلمان مبتنی بر الگوی پارک‌های شیمیایی است. منشأ پارک‌های شیمیایی و پتروشیمیایی مدرن در کشور آلمان، به اوایل دهه ۱۹۹۰ و بازسازی آلمان شرقی برمی‌گردد. اولین پارک‌های شیمیایی و پتروشیمیایی در ایالت‌های فدرالی آلمان غربی، در اواخر دهه ۱۹۹۰ شکل گرفتند.
در حال حاضر آلمان دارای ۶۰ پارک شیمیایی است که اکثر آن‌ها در قالب ۵ منطقه شیمیایی بزرگ دسته‌بندی شده‌اند تا از این طریق، بستری کارآمد برای همکاری بین تولیدکنندگان مواد پتروشیمیایی، شیمیایی و تأمین‌کنندگان زیرساخت‌ها، خدمات و دیگر عوامل از جمله مواد اولیه ایجاد گردد.
کشور آلمان با استفاده از «فناوری‌های پیشرفته» و «طراحی پارک‌های شیمیایی»، با وجود نداشتن منابع نفت و گاز و در حقیقت نبود حلقه‌ی ابتدایی زنجیره ارزش، توانسته به زنجیره ارزش نفت و گاز عمق ببخشد و بدین صورت حاشیه سود بالایی ایجاد کند. این حقیقت نشان می‌دهد توسعه متوزان زنجیره ارزش نفت و گاز، حتی برای کشورهای «فاقد منابع نفت و گاز» همچون آلمان دارای سودآوری است.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
